Ерте қартаю адамға қауіпті ме?

Барлық балада ерте қартаю медициналық тұрғыда прогерия деп аталады. Бұл сирек кездесетін генетикалық ауру ретінде белгілі. Аталған дертке шалдыққан жандарда қартаю процесі қалыптыдан бірнеше есе жылдам жүретінін ғалымдар анықтаған. Шындығында прогерия дертіне шалдыққан балада 2 жастан бастап өзгеріс байқалады. Бұл ретте сырқаттық белгіге терінің жұқаруы, шаштың түсуі, буынның қатаюы, жүрек-қан тамыр жүйесінің ауруы кіреді. Олардың орташа өмір сүру ұзақтығы – 13-15, кейбірі 20 жасты құрайды.
«Progeria Research Foundation» қорының негізін қалаушының бірі – Др Лесли Гордонның ұлы Сэм Берн осы дертке шалдыққаннан кейін әкесі оны тереңнен зерттей бастаған. Қордың қаржыландыру есебінен прогерияның негізгі себебі – LMNA геніндегі мутация екені анықталды. Осыдан 5 жыл бұрын АҚШ-та «Zokinvy (lonafarnib)» деп аталатын алғашқы дәрі мақұлданып, прогерия дертімен ауыратын науқастардың өмір сүру ұзақтығын арттыруға мүмкіндік жасалды.
Прогерия дертінен бөлек, вернер синдромымен адамдар ауырады. Вернер синдромын алғаш рет 1904 жылы швейцариялық дәрігер Ото Вернер тапқан. Дерт 20 жастан асқан ересектерден байқала бастайды. Шаштың ағаруы, терінің жұқаруы, көздің бұлыңғырлануы сырқат белгісіне айналады. WRN геніндегі мутацияның өзгеріске ұшырауы адам өміріне деген қауіптілігі жоғары. Сонымен қатар «Коккейн» және «Блум» синдромы, туабітті ламинапатия адамды ерте қартаюға әкеледі.
Балтабай ОРДАБЕКОВ
Фото: ашық дереккөзден