Кассалық аппараттың қызметі қандай?
«Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасына сәйкес салық төлеушілердің ақшалай есеп айырысу кезінде онлайн бақылау-кассалық аппараттарын қолдануы – көлеңкелі экономиканың алдын алуға қызмет ететіні айқын. Ауданда кәсіпкерлердің өз бизнесін жүргізу барысында кассалық-бақылау аппараттарын қолданудың мән-маңызы мен ерекшеліктері туралы аудандық Мемлекеттік кірістер басқармасының бөлім басшысы А.Жүсіповпен сұхбаттасқан едік.– Ашрап Шахдатұлы, аудан көлемінде салық төлеушілерден бақылау-кассалық машиналарды қолдануы қандай мақсатты көздейді?
– Онлайн бақылау-кассалық аппараттарын енгізу бір жағынан көлеңкелі экономика деңгейін төмендетуге және бюджетке төленетін салықтардың өсуіне өз ықпалын тигізсе, екінші жағынан – кәсіпкерлерге салық органдары тексеру бақылау жұмыстарын қолдану кезінде, тәуекелдер деңгейін төмендетуге ықпал етеді. Сонымен қатар тақырыптық тексерістер санын азайтуға көмектеседі. Ол қолма-қол есеп айырысуды нақты уақыт режимінде қашықтан бақылауды қамтамасыз етеді. Салық қызметкерлері есеп беру мерзімін күтпей-ақ кәсіпкердің табысы мен ол декларациялайтын кірісті үнемі салыстырып отырады. Деректерді жіберу функциясы бар кассалық-бақылау машиналарды енгізу арқылы кәсіпкерлердің кірісін азайтып көрсету немесе жасырып қалуының алдын алып, қазынаға түсетін салық көлемін арттыруға болады.
– Бақылау-кассаларды пайдалану қай уақыттан бастап қолданысқа енгізілді?
– 2016 жылдың басынан бастап 10 қызмет түрі бойынша, 2018 жылдан бастап онлайн БКМ қолдануға міндетті тұлғалардың тізбесі кәсіпкерлік субъектілерімен 17 қызмет түрі бойынша толықтырылды. 2019 жылдың қаңтарынан бастап онлайн БКМ қолдануға көшудің соңғы кезеңі басталды.
Осы тұрғыда, аудан бойынша мемлекеттік кірістер басқармасы біршама жұмыстар атқарып, салық төлеушілер арасында түсіндірме жұмыстарын жүргізуде. 2019 жылдың 1 қаңтарынан бастап қызметі ашық сауда базарларының (патент бойынша жұмыс істейтіндерден басқа) аумағында стационарлық емес сауда объектілері арқылы жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер деректерді беру функциясы бар бақылау-кассалық машиналарды 2019 жылдан бастап онлайн – БКМ (бақылау-кассалық машина) базарларда сауданы жүзеге асыратын бизнесмендер қолдануы тиіс, ал 2020 жылдан бастап бұл тізімді патент негізінде арнайы салық режимін қолданатын кәсіпкерлер, сондай-ақ, шаруа қожалықтары толықтырады.
– Ауданда бақылау-кассалық аппараттарды пайдаланушылардың саны қанша?
– Қазіргі уақытта ауданда тіркелген кассалар саны 497-і құрайды. 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап қызметті патент негізінде жүзеге асыратын субъектілер және бірыңғай жер салығын төлеушілер онлайн БКМ қолданады. Бұл шамамен 843 салық төлеуші. Олардың 293-і бүгінгі күні бақылау-касса машиналарын қолданады. Осылайша бүгінгі күні 263 патенті барлар мен шаруа қожалықтар БКМ 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолдануға міндетті.
– Мұның салық төлеушілер үшін жеңілдігі бар ма?
– Бақылау-кассалық машиналардың мемлекеттік тізіліміне 85 онлайн кассаның үлгісі енгізілді, оның ішінде 15 модель БКМ-ға қойылатын заңнаманың барлық талаптарына жауап беретін және отандық әзірлеушілердің өнімі болып табылатын мобильдік құрылғыларда жұмыс істейді. Сондай-ақ салық төлеушілер үшін онлайн БКМ енгізу кезінде тіркеу рәсімі жеңілдетіледі. Енді кәсіпкерден мемлекеттік кіріс органдарына келу тәртібімен салықтық өтініш беру талап етілмейді. БКМ онлайн мәліметтері фискалдық деректер операторының сайты арқылы электронды түрде беріледі.
Сұхбаттасқан
Ш.БАЛТАБАЙҰЛЫ
