Ел қызығатын ерекше мектептер

Мектеп десе көз алдымызға күнделікті білім алып жүрген алтын ұя ордамыз еске түседі. Қырық бес минут сабақ пен қоңыраудың қызығы, бала махаббат, хат алмасу секілді ұғымдар бірден ойға оралады. Алайда, әлемде одан да қызықты дүниелер бар. Білім берумен ғана шектелмейтін ерекше мектептерге назар салайық, ендеше!

Вирджиния штатының Рес­тон қа­ла­­сындағы Террасет мек­­тебін көпшілік «Жер асты оқу­­­­шылары» деп атайды. Бұл мектеп­тің са­лынуына өткен ға­сырдың 70 жылдары Америкада бол­ған үлкен дағ­­дарыс себеп болған. Сол дағ­дарыс нәтижесінде, өзін-өзі жы­лы­та­тын, қуат­ты үнемдейтін мектеп қажет­­ті­лігі туындапты. Міне, бүгінгі күні осы ғи­мараттың білім ордасына ай­­нал­­­ғанына 50 жылға жуық уақыт өтіпті. Жер ас­тында орналасқан бұл мектеп өзін жылытып қана қоймай, сал­қындата да алады екен.

Ал Канадада 1972 жылы Аль­тер­­нативті Альфа мектебінің не­гізі қаланған. Бұл мектептің бас­ты ерек­ше­­лігі балаларға сабақ беру тәсілі өзге мек­­тептерге қарағанда бас­қаша болуында. Идеясы да айрықша. Айталық, мек­тепте сабақ кес­тесі мүлдем жоқ, барлығын оқушылардың өздері белгілейді. Ұстаз­дары әр оқушыға жеке тұлға ретін­­де қарап, қызығушылықтарына сәй­­кес көмек көрсетеді. Оқушыларға үй тапсырмасы берілмейтіндіктен, күн­де­лікке де баға қойылмайды. Әр сынып бала­лардың жасына емес, олардың қызы­ғушылығына сәйкес құралады.

Ерекше мектептер қатарында Кам­бод­жадағы Тонлесап өзенінің үстін­де орналасқан Кампонг Луонг мектебі де бар. Ол су үстінде орналасқанымен ерекше. Бұл аймақтағы тұрғындар суда жүзетін мектепке таң қалмайды екен. Себебі, дүкен, үй, ғимарат атау­лысының барлығы дерлік судың үс­тінде орналасқан. Аталмыш мектепте бүгінде тек 90-ға жуық оқушы білім алып жатыр деген дерек бар. Оқу ордасында бір-екі ғана сынып бар екен.

Ал, сіз үңгірде орналасқан білім ордасы туралы білесіз бе? Біз үңгірдегі мектептің Қытайда екенін таптық. Қытайдың Гуйчжоу провин­ция­сының тұрғындары өте қарапайым тұрмыста өмір сүреді. Осы қарапайымдық олар­дың ұзақ уақыт бойы білім алуына кері әсер еткен. Яғни, билік халықтың сұранысына көңіл аудармаған. Сөйтіп, провин­ция тұрғындарының ең алғашқы мектебі 1984 жылы ашылған. Онда да үңгірде салынған. Себебі мектеп ашуға қаражаттары болмағандықтан, оны жергілікті халық өз еңбектерімен үңгірден жасаған. Алғашқыда мектепте бір ғана сынып болады деп жоспарланған. Ал бүгінде мектепте 200-ге жуық бала оқиды. Әр бала үңгірдегі мектепке 6 сағат бойы жол жүріп келеді. Білімге деген құлшынысты осыдан-ақ аңғаруға болады.

THINK Global мектебіне оқушылар ғана емес, жасы үлкен аға-әпкелеріміз де қызығуы мүмкін. Себебі, әр жаңа оқу жылы сайын мектеп оқушылары жаңа елге көшіп отырады. Қарапайым тілмен айтқанда, оқушылар 12 жыл ішінде 12 мемлекетте өмір сүру мүмкіндігіне ие бо­лады. Сондай-ақ әр оқушыға мектеп әкімшілігі тарапынан Macbook, iPad және iPhone сынды құралдар үй тапсырмасын орындау үшін беріледі. Мұнымен қатар, білім алушылардың мектеппен байланыс орнататын және өздеріне ғана тиесілі әлеуметтік желілері болады.

Америкадағы «Әлеммен қарым-қа­тынасқа түсу» мектебінде кез келген оқушы оқи алмайды. Және бұған білім мен икемділіктің еш қатысы жоқ. Барлығын лоторея билеті шешеді. Ал лотореяға қатысу үшін мектептің ресми сайтына кіріп, анкета толтыру керек. Лоторея бітісімен, бақытты жандардың есімі жарияланады. Бұл мектептегі білімді негізгі деп айтуға келмейді. Оқушылар әр сабақта ерекше көңіл күйге бөленіп, өзін дамыту мүмкіндігіне ие болады. Білім бағдарламасын арнайы психолог және невролог мамандар құрастырған. Олардың ойынша, бала позитивті көңіл күйде болған кезде ғана материалды жақсы қабылдайды.

Ерекше мектептер легі мұнымен шектелмейді. Біз газетіміздің алдағы уақыттағы «Сенбілік бетінде» де осындай қызықты мақалаларды жариялайтын боламыз.

Гүлжан ЕСЕНБЕК