Көрісу – көне мереке
14 наурызда елді бірлікке, ынтымаққа, берекеге шақыратын Көрісу күні немесе Амал мерекесі басталады. Бұл күні жас пен кәрі «Бір жасыңмен! Жас қайырлы болсын, өмір жасың ұзақ болсын!» деп тілек тілейді, бата береді. Қыстан аман-есен шыққан халық бір-бірін құшақ жая қарсы алып, мол дастархан басына жиналады. Ескі реніш пен өкпе болса кешірім беріп, татуласады. Бұл мерекені өткізуге әсіресе, Батыс Қазақстан, Атырау облыстарында, Ақтөбенің кейбір аудандарында, Ресеймен шекаралас Астрахан, Саратов, Орынбор өңірінде Қарақалпақстанда үлкен мән береді. Амал мерекесі ретінде басталып, жалғасатын мерекенің аясы соңғы жылдары кеңейіп келеді. Амал – Сыр елінде де кеңінен тойланып келе жатқан мейрамның бірі.Көрісу мейрамының шығу тарихын зерттеген ғалымдар қазақ халқы жыл басын 22 наурызда күн мен түннің теңесуімен бастайтынын, дегенмен Қазақстанның батыс аймағы жыл басын 14 наурыздан бастап тойлайтынын айтады. Сол өңірдің тұрғындары ай атауларын арабша атап келген. Олар: Дәлу, Үт, Амал, Сәуір, Саратан, Зауза, Әсет, Сүмбіле, Мизам, Ақырап, Қауыс, Жеді деп атаған. Әр айдың тууын біздің есеппен 14-нен бастаған. Яғни 14 наурыз – жаңа ай боп есептелген. Осы күннен бастап күн жылынып, көктем келіп, жапырақтар бүршік жара бастайды. Ел-халық қазақша Жаңа жылды қарсы алуға дайындалады.
Көрісу дәстүрінің пайда болуы батыс өңірінің табиғи ерекшелігімен де байланысты болса керек. Көшпелі мал шаруашылығымен айналысқан батыстықтар қар еріп, жер жібігенде, сайын даладағы туған-туысын іздеп, бір-бірімен сағына көрісетін болған. Бұл мейрамды олар ел болып, ұлттық нақышта, салт-дәстүрге сай 22 наурызға дейін тойлайтын болған.
Жалпы ұлттық құндылықты жас ұрпақтың бойына сіңіруге бастайтын көрісу мерекесін күллі қазақ елі болып тойлаудың еш әбестігі жоқ. Қайта жасы кішілер ақсақалдардан, ақ жаулықты әжелерден бата алып, қос қолдап, амандық сұрап, көрісіп жатса, қандай ғанибет?!
Бибісара ЖАНӘЛІ
