Бизнеске кедергі келтіру бюджет түсімдерінің азаятынын білдіретіні сөзсіз. Дәлірек айтқанда, әлеуметтік қолдаудың төмендеуі деуге болады. Атап айтқанда, білім беруші мекемелер, мектептер мен ауруханалардың құрылысын тоқтату, зейнетақы мөл­шерін төмендету, халықтың мұқтаж санаттарына арналған жәрдемақы, әлеуметтік тұрғын үй салу және т.с.с.

Тағы бір маңызды мәселе – ел экономикасына салынатын инвестиция­лардың өспеуі немесе қысқаруы. Сыбайлас жемқорлық елді шетелдік инвесторлар үшін тартымсыз ететіні белгілі. Ал ұлттық кәсіпкерлер өз қаражаттарын заңмен қорғалатын басқа елдерге инвес­тиция салуды жөн деп санайды.

«Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Қазақстан Респуб­ликасының Заңы осы саладағы қоғам­дық қаты­настарды рет­тейді және еліміздегі сыбайлас жем­қорлық­қа қарсы саясатты іске асыруға бағытталған. Аталмыш Заң Қазақстан Республи­касының аумағында жеке және заңды тұлғаларға қатысты қолданылады. Сыбайлас жемқорлық қылмыстар үшін қылмыстық жауаптылық пен жаза – Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодек­сінде, әкімшілік сыбайлас жемқорлық құқық бұзу­шылықтар үшін әкімшілік жауаптылық пен жаза – Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде қарас­тырылған.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мақсатына қол жеткізу төменде көрсетілген міндеттерді шешу арқылы жүзеге асырылады:

1. Қоғамда сыбайлас жемқорлыққа төзбестік ахуалын қалыптастыру;

2. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін жағдайлар мен себептерді анықтау және олардың салдарларын жою;

3. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл субъектілерінің өзара іс-қимылын нығайту;

4. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі халықаралық ынтымақ­тастықты дамыту;

5. Сыбайлас жемқорлық құқық бұзу­шылықтарды анықтау, жолын кесу, ашу және тергеп-тексеру.

Жауапты мемлекеттік лауазымды атқа­ратын адамдар, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдар және мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға теңестірілген адамдар, лауа­зымды адамдар өздерінің жақын туыс­тары, жұбайы (зайыбы) және (немесе) жекжаттары атқаратын лауазымдарға тікелей бағынысты болатын лауазымдарды атқара алмайды, сондай-ақ, жақын туыстары, жұбайы (зайыбы) және (немесе) жекжаттары тікелей бағынысында бола алмайтыны туралы да Заңда анық айтылған.

Жақын туыстар деп ата-аналары, балалары, асырап алушылар, асырап алынған балалар, ата-анасы бір және ата-анасы бөлек аға-інілері мен апа-сіңлілері (қарындастары), атасы, әжесі, немерелері, жекжаттары деп жұбайының (зайыбының) ата-анасы бір және ата-анасы бөлек аға-інілері мен апа-сіңлілері (қарындастары), ата-аналары мен балалары түсініледі.

Жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын азаматтарға, мемлекеттік функцияларды орын­дауға уәкілеттік берілген адамдарға теңес­тірілген адамдарға, лауазымды адамдарға, мүдделер қақтығысы орын алған жағдай­да, лауазымдық міндет­терді жүзе­ге асыруға тыйым салынады.

Жалпы алып қарағанда, сыбайлас жемқор­лыққа қарсы іс-қимыл субъектілеріне сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі уәкілетті орган, сонымен қоса, сыбайлас жемқор­лыққа қарсы іс-қимылдың өзге де субъектілері: мемлекеттік органдар, квази­мемлекеттік сектор субъектілері, қоғамдық бірлес­тік­тер, сонымен қатар, өзге де жеке және заңды тұлғалар жатады.

Қазақстан Республикасы Прези­дентінің 2022 жылғы 2 ақпандағы №802 Жарлы­ғымен «Қазақстан Респуб­ли­касының сыбайлас жемқорлыққа қар­сы саясатының 2022-2026 жылдарға арналған тұжырымдамасы» бекітілген.

Жобалық басқару шеңберінде әрбір мемлекеттік орган үшін сыбай­лас жем­қор­лыққа қарсы іс-қимыл бойынша үлгілік базалық бағытын енгізу арқылы сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің үйлестіруші бағыты күшейтілді. Жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын, сондай-ақ мемлекеттік функ­ция­­ларды орын­дауға уәкілеттік берілген, оларға теңестірілген адамдарға және олар­дың отбасы мүшелеріне қызметтік міндеттерін атқаруына байланыс­ты сый­лық­тарды алуға және сыйға тарту­ға толық тыйым салу көзделген.

«Халық үніне құлақ асатын мемлекет» тұжырымдамасы шеңберінде аза­мат­тық қоғамды шешімдер қабылдау процес­теріне тарту үшін тиімді инсти­ту­ционалдық-құқықтық негіз қалып­тас­ты.

«Е-Өтініш» арнаулы сервисін енгізу ар­қылы азаматтардың жолда­ным­да­ры­мен жұ­мысты қайта іске қосу жүзеге асырылды, ол шағымдарды ыңғайлы және жылдам беруге, олар­дың қаралуын онлайн-режимде қадағалауға мүмкіндік береді. Сыбай­лас жемқорлық қылмысын жаса­ған адамдар үшін мемлекеттік қызмет­ке және квазимемлекеттік сектор субъектілеріне жұмысқа орна­ласуға өмір бойына тыйым салу қолданылады. Ауыр және аса ауыр сыбайлас жемқорлық қылмыстары үшін сотталғандарға мерзі­мінен бұрын шартты түрде босату мүмкіндігі алынып тас­талды.

Бүгінгі қоғамда сыбайлас жем­қорлыққа орын жоқ. Қоғамның бар­лық күш-жігерін біріктіріп, осы дерттің одан әрі ушықпауы үшін оны тоқтатудың барлық амалдарын пайда­лан­сақ қана осы құбылысқа қарсы тұрып, тосқауыл қоюға болады. Сондықтан сыбайлас жемқорлықпен күресу барлық Қазақстан Республикасы азаматтарының азаматтық борышы (ұстанымы) деп білген жөн.