Бала қабілетін ашудың мәні неде?

Барлық ғылымның өзекті де өткір мәселесінің бірі – баланың білім сапасын арттыру мен ақыл-ойын жүйелеу, қабілетін шыңдау болып табылады. Бұл бала бойындағы дарынды ерте жастан оята білу ұстаздың біліктілігімен өлшенеді. Осы орайда басылымның «Орнықты ой» деп алатын жаңа айдары аясында жоғары табысқа жете білген сала мамандары мен жекелеген тұлғаға «Бала қабілетін ашудың мәні неде?» деген ортақ сауал қойған болатынбыз.

Үміт Ерназарова,

№210 О.Әбілпаттаев атын­да­ғы орта мектептің музыка пә­ні­нің мұғалімі:
– Мен әрдайым шәкір­ттеріме ең бірінші кезекте музыка құді­ретіне терең бойлуға мүмкіндік беремін. Кез келген әнді жанрына қарамастан жүрекпен орындай білгенде ғана тыңдарманның көңілінен шығуға болады. Жеті нотаның өзіндік атқарар жұмысын терең меңгерген әр бала қабілетін одан әрі аша түседі. Музыка білімі алғаш пайда болған кезден осыған дейінгі қалыптасқан тео­­риясын балаға меңгертуде асқан ыждағаттылық керек. Өз саласының хас шебері атануға көп еңбектену керек. Жас дарынға бағыт-бағдар беруде қарым-қабі­летін жас айыр­ма­­шылығына бай­ланысты қалып­тас­тырмаса, бала өз білгенін жоғалтып алуы ықтимал.
Білім ордасында музыка пәні­нің мұғалімі бола жүріп, ән айтуға ынтасы бар баланың қабілетін ашу­­­да осыған баса назар аударамын. Болашағынан зор үміт күт­тіретін шәкіртті ән өнеріне бейімдеу арқылы өзімнің кәсіби біліктілігімді арттыруға күш саламын. Себебі қазіргі заманда қай салада болмасын бәсекелестік жоғары. Үнемі шәкірт­теріме: «Бір қазанның ішінде қайнап жатқан өнер әлемінде әркімнің өз үлесі бар. Тек талантыңмен көп­ші­лікті мойындата білу керек. Өмір­де сенің қолтаңбаң қалу үшін ең алды­мен кәсібіңді сүю маңызды.
Шығармашылығыңды да­мы­ту үшін ұстанар бағытыңды жаңы­лыс­пай таңдау парыз. Сонымен қа­тар алға қойған мақсатың айқын болу керек» деп айтудан жалық­пай­мын. Міне өнерге құштар жанды тәрбиелеуде мотивациялық жігер­лендіру басты орында.

Білімжан ЕЛЕУСІНОВ, тоғызқұмалақтан республикаға еңбегі сіңген жаттықтырушы:

– Тоғызқұмалақ ойынын үйретуді 6-7 жастан бастаған тиімді. Оның негізгі себебі – жас баланың бойында бәсекелестік, жеңімпаз болуға деген ұмтылыстың күшті болуында жатыр. Алғашқы күннен бастап баланы толық зерттей бастаймыз. Әрине ең алдымен есепке деген қабілеті ескеріледі. Атап айтқанда, жаңа қабылданған оқушылар арасында топаралық жарыс өткізу немесе командалық эстафета ойнату секілді жұмыс көзін ұйымдастыру маңызды. Әрдайым жарысқа түскен баланың қарымын байқаймыз. Бұл арада олимпиадалық ұран басшылыққа алынады. Яғни ойын­да жеңілген спортшы болмайды. Ең алдымен, баланың қабілетін ашуда оның қызығушылығын арттыру керек. Өзі секілді жас спортшымен ойнату барысында оларды дұрыс ойлауға, өз-өзін бақылауға және қателіктерін қайталамауға үйретеміз.

Өзімнің жұмыс тәжірибемде 7-10 жастағы спортшының қате­лік жіберу себебіне талдауды үнемі жүргіземіз. Осы жастағы спортшы­ның бас­­ты кем­шілігі – ойын тәсілін то­лық білмеуі, есептеу­де дөрекі қате­лікке бой алдыруы. Ең алдымен, мүмкіндігінше ойланып ойнау­ға үйретуді мақсат тұтамыз. Ғалым­дардың зерттеуі бойын­ша дө­ре­­кі қателік жібермес үшін спортшы бір жылда ең кемі 500 ойын өткізуі тиіс екен.

Роза ТҰРҒАНБЕКОВА, ата-ана:

– Менің немерем аудандық әуез мек­тебіндегі би үйірмесіне қатысқа­нына 6 жылдай болды. Ол осы кезеңде түрлі байқауларға қатысып, жоғарғы марапаттарды иеленді. Жетекшісі Гүлшат Өтебасованың ше­бер­лігі ар­қа­сында бірнеше ұлттың биін ше­берлік­пен еркін меңгерді. «Тұмар» би тобының құрамында жү­ріп, көптеген жетістікке жетуде.

Ата-ана ретіндегі ойым – бала­ның қабілетін ашуда өзі қалаған үйірмеге беру маңызды. Бұл ретте бірнеше үйірмеге беру балаға көп жүктеме артады. Оны бала көтере алмауы мүмкін. Алғаш баланың жүрегі қалаған іске баулу – ата-ананың бас­ты міндеті. Бұл жерде басты назар аударатын жағдай «Шымшық сойса да, қасапшы сойсын» дегенді өмірлік ұстаным ету керек.

Айдана ЖАКИЕВА, белсенді жас:

– Әрбір жастың белгілі бір мақ­саты, ұста­нымы болған жағдайда талантымен көпшілікке танылады. Жү­ректің қалауымен орын алған әр­бір істің жемісін көру – үлкен жетістік. Биікке ұмтылу ізденісті талап етеді. Мен бала күнімнен шет тілдерін мең­геруді мақсат тұттым. Ерік-жігерімнің арқасында ойлаған арманыма қол жет­кіздім.

Мектеп қабырғасында оқып жүріп, ұстаздарымнан болашақ маман­ды­ғым­ның қыр-сырын үйрендім. Әлем­нің озық елдерінің қарым-қатынас тілі ретінде қолданатын ағылшын тілін игердім. Қазіргі таңда өзім қалаған мамандықтың биік шыңына жету үшін ізденісте жүрмін. Қабілетіңді кез келген салада сынап көру өмірлік қағидаға айналуы тиіс. Соның арқа­сында қоғамның белсенді мүшесі атануың бек мүмкін.

P.S. Осындай пікірлер тоғысы арқылы көкейдегі сауалға тұщымды жауап алдық. Бала қабілетін ашуда әркімнің өз пікірі бар. Түптеп келгенде, барлығы балалардың болашағы жарқын болса екен дейді. Сондықтан бұған әркім жауапты екенін білуі тиіс.

Дайындаған

Б.ОРДАБЕКОВ