Тіршілік тынысы Tirshilik-tynysy.kz ақпараттық агенттігі
» » ҚЫЗЫЛОРДА АСТАНА БОЛДЫ

ҚЫЗЫЛОРДА АСТАНА БОЛДЫ


Орынбор қазақ елінің бірінші астанасы болғанымен қазақ даласынан тым қашық еді. Бүкіл қазақ даласын Орынбордан басқару тиімсіз болды. Шешімдері елге жетпей, жобаланған істері орындалмай жатты. Сол кездегі нақты жағдайды сараптағанда (ұлттық белгі жағынан да) қазақ елінің астанасы деуге келе қоймайтын. Қазақ халқының тұтастығы жолын да бар өмірін арнаған аға ұрпақ өкілдері астананың қазақтар көп қоныстанған өңірге көшірілуіне мейлінше күш салды. Олардың көш басында: Тұрар Рысқұлов, Сұлтанбек Қожанов т.б. белгілі қоғам қайраткерлері болды. Олар дербес, біртұтас қазақ мемлекетін құруды мақсат етті, бұл мақсаттарына жетті де. Әсіресе, қазақ елінің астанасы қайда қалай болу керектігі жайлы мақалаларда үзбей жазған С.Қожанов тұғын. Оның «Кешіктірмей келісу керек» (1924 ж.), «Іс жүзінде орындау керек» (1924 ж.), «Қазақтың кіндігі қай қала болсын» (1925 ж.) мақалаларында толғамды ой, нақты дәлелдер болды. С.Қожанов өзінің 1924 жылдың 17 желтоқсандағы мақаласында... «Қазақстан астанасы орыстың туы тігілген емес, қаласы жоқтықтан қазақтың киіз ауылында болса да, қазақ жұртшылығына жуық болуы керек», – деп тұжырым жасаған-ды.
Ақыры қазақ қайраткерлері келісіп, Орынбордан көштің басын Ақмешітке бұрған болатын. 1925 жылдың көкек айының басында Орынбордан шыққан поезд Сырдария өзенінің жағалауындағы шағын қала – Ақмешітке келіп тоқтады. Сол кездегі оқиғалардың бел ортасында жүрген «Еңбекші қазақ» газетінің тілшісі Сәбит Мұқанов сол оқиғаларды былайша жазыпты:
«...Содан кейін жолығуым (сөз С.Қожанов туралы) поезд Ақмешітке таяу разъезге тоқтаған шақта. Неге тоқтауын білгім келіп, жұрт жиналған «үкімет вагондарының» қасына барсам, қызық оқиға болғалы жатыр екен, қайдан және қашаннан келе жатқан салт екенін білмеймін (менімше, ондай салт бұрын да кейін де болған емес) паровоз алдында рельспен жүретін аласа темір вагонетка тіркеліпті де КирЦик председателі Сейітқали Меңдешов пен секретары Б.Аралбаев соған мініп Ақмешітке дейін ақырын жылжып баратын бопты». («Өмір мектебі» Алматы, 1970 ж., 131-б). «Қалың жұрттың арасын осылайша қақ жарған поезд Ақмешіт стансасына келіп тоқтады. Ол арада да ошарылған халықта хисап жоқ екен» деп жазыпты Сәбең ағамыз одан әрі. Бұл шағын жолдардан қазақ жұртшылығының Орынбордан қазақ астанасының Ақмешітке келуін қуана қарсы алғанын көреміз.
Сонымен Ақмешіт қаласында 1925 жылдың 15 көкегінде бүкіл қазақстандық бесінші съезі ашылды. Съезде Қазақ АКСР-ның астанасы мәртебесі беріліп, Ақмешіт аты Қызылорда қаласы болып өзгертілді.
Көне газеттер тігіндісін қарап отырып, 1925 жылғы әлде бір газетте татар азаматтарының бірінің мақаласына кезіккенім бар. Онда қазақтар астанасының Орынбор қаласынан Ақмешітке көшуі жайында, «...қазақтар өркениеттен аулақ құмға кетіп барады» деп кекетіп жазыпты. Қазақ халқының қайраткерлері өндіріс, өнеркәсіп орыны бар Орынбордан кететінін біле тұра, қазақ халқының ортасына көшкенді жөн көрген, барша халық, осыны мақұлдаған тәрізді. Сол кезде Ақмешіт қаласы Қазақстан астанасы болуға лайық деп бірден шешілген жоқ. Астана болуға лайық қалалар ішінде: Ақтөбе, Ақмола, Ақмешіт, Әулиеата, Семей, Шымкент қалалары аталғанды. Осы қалалардың ішінен шағын қала Ақмешіт – Қызылорданың таңдалуына бірнеше дәйекті дәлелдер болған сияқты. Біріншіден – қалың қазақтың ортасы, тоғысқан теміржол стансасы, екіншіден – Сырдария өзенінің жағасы, Сарысу мен Шу өзендерінің құйылысар жері, үшіншіден – «Ұлы Жібек жолы» бойы, төртіншіден сол кездегі Қазақстан үкімет басшылығындағы С.Қожанов, Б.Аралбаев т.б. азаматтардың жеке пікірлері де себеп болғандай. Қалай десекте Сыр бойындағы Қызылорда төрт жыл бойы қазақ елінің астанасы болып, елдің экономикасы мен мәдениетін, өнерін әлеуметтік бейнесін өзгертуге осы қалада көп істер атқарылды.
Қызылорда Қазақстан астанасы болысымен қалада өндіріс орындары салынды, өнеркәсіп құрылды, құрылыс қарқынды дамыды. Қала халқының саны небәрі 22577 адам еді. Қала көшелерінде электр жарығы жүргізіліп кондитер фабрикасы, ет комбинаты, сыра зауыты, «Трудовик» атты тігін артелі жұмыстарын бастады. Қызылордада алғаш рет қазақтың түрлі ғылыми институттары, совет-партия мектебі, халық ағарту инс­титуты, техникумдар ашылған. «Еңбекші қазақ» – «Советская степь» газеттері (қазіргі «Егемен Қазақстан» мен «Казахстанская правда») газеттері шығып тұрды.
1926 жылдың 13 қаңтарында алғашқы қазақ драма театрының (қазіргі М.Әуезов атындағы академиялық театр) шымылдығы ашылып, Мұхтар Әуезовтың «Еңлік-Кебек» пьессасы сахнаға шығарылды. Қызылордада (театрда) Әміре Қашаубаев, Құрманбек Жандарбеков, нағыз талант иелері екендіктерін көрсетсе, ақын-жазушылар Сәкен Сейфуллин, Бейімбет Майлин, Ілияс Жансүгіров, Сәбит Мұқанов, Қалмахан Әбдіқадыров, Николай Ановтар қалам тербеді Асқар Тоқмағанбетов пен Әбілда Тәжібаевтың алғашқы өлеңдері осы «Еңбекші қазақта» жарияланды.
Қызылорда қаласы астана болған төрт жыл ішінде танымастай өзгерді. Асау Сырдың жағасына орналасқандықтан бірнеше рет қала су астында қалды. Осыны сылтау етіп Қазақстан астанасын өзгерту жөнінде әңгімелер көтеріле бастады. 1927 жылы табиғаты жақсы, жер жәннаты Жетісу атанған өлкеге Алматы қаласына Қазақстан астанасын көшіру туралы Үкімет шешім алады. Алайда сол жылдарда Алматы қаласының республика деңгейіне дайын болмағандықтан 1929 жылдың мамыр айында ғана астана Алматыға көшірілді.
Қызылорда қарапайым кент боп қалғанымен қаланың өсуі тоқырап қалған жоқ. 1928-30 жылдары округ орталығы, 1931-1937 жылдары аудан орталығы, 1938 жылдан облыс орталығы болып белгіленді. Сөйтіп қайта дамып, өркендей бастады. Астана болып тұрған кезде жоспарланған құрылыстар қайта қолға алына бастады. Бір кезде Қызыл астана болған – Қызылордада (1925-1929 жылдар) бұрын Карл Маркс, Ленин, Сталин, привокзальная т.б. 10 шақты ғана көше болса, бүгінде 300-ден астам көше бар, сәулетті де сәнді ғимараттар, көзді тартатын көрікті орындар, Сырдағы бас білім ордасы атанған Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті сүйсінтеді.

Т.ДАЙРАБАЕВ,
этнограф-жазушы
18 шілде 2018 ж. 3 883 4

ClintonBoita от 30 қаңтар 2023 04:56
А СЕРВЕР НЕ ПАШЕТ НА...... ------- https://new-world.guide/db/item/house_housingitem_buff_luck_bonus_t1 супер) улибнуло)) ------- https://uristpravo.ru/ Я разбираюсь в этом вопросе. Приглашаю к обсуждению. ------- https://gurava.ru/geocities/11/%D0%9A%D1%83%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD Если даже было, не срите в душу мне.. ------- https://opt24.store/product-category/produkty-pitaniya/sneki/ Я думаю это уже обсуждалось. ------- кухни на заказ в архангельске Очень хорошее сообщение ------- https://portotecnica.su/article/show/id/88/ Советую Вам зайти на сайт, с огромным количеством информации по интересующей Вас теме. Там Вы непременно всё найдёте. ------- https://podologijosklinika.lt/ Я извиняюсь, но, по-моему, Вы не правы. Я уверен. Давайте обсудим это. Пишите мне в PM, пообщаемся. ------- купить аккаунт телеграмм Могу порекомендовать зайти на сайт, с огромным количеством информации по интересующей Вас теме. ------- https://venro.ru/ Что за безумная мысль? ------- накрутка подписчиков в инстаграме платно

m1WIN2024Tut от 23 сәуір 2024 14:26
Букмекерская контора 1win – одна из самых популярных площадок, где пользователи могут делать ставки, играть, делать ставки и т. д. Для привлечения новой аудитории данная букмекерская контора предлагает новичкам отличный бонус – возможность получить до 200 000 бонусов за 4 депозита. И для этого покупателям даже не нужно вводить промокоды. Вам просто нужно зарегистрироваться в этом сервисе. Промокод 1Win 2024: m1WIN2024 — это уникальный код, который необходимо указать при регистрации для получения бонуса 500% до 75 000 рублей. Это предложение доступно только новым игрокам, которые могут претендовать на приветственный бонус 1Win. Для постоянных клиентов букмекерская контора постоянно выпускает новые промокоды 1win, ведь с этими бонусами клиентам гораздо приятнее пользоваться услугами этой букмекерской конторы. Промокод – это уникальный набор букв и цифр, активация которого позволяет человеку получить бонус. В этом обзоре мы расскажем, где взять новые промокоды 1win и как их активировать для получения бонусов. Актуальный промокод 1Win 2024 вы можете найти на различных страницах с информацией о бонусах в букмекерских конторах. Продажи также осуществляются через партнеров компании. Лучшее место для поиска купонов – Telegram-канал букмекерской конторы. Новые ваучеры появляются там каждый день. 1Win может отправить промокод индивидуально уже зарегистрированному клиенту. Например, по случаю годовщины регистрации или просто дня рождения клиента. С промокодом 1WIN новые игроки могут значительно увеличить сумму своего первого и последующих депозитов. Полученные бонусы можно использовать в игре и в случае успеха перевести на свой электронный кошелек. Максимальная сумма бонуса – 75 000 рублей. Отдельной вкладки для проверки комбинаций нет. Если введено правильно, система активирует бонусное предложение. Во вкладке «Ваучер» в личном кабинете появится сообщение при вводе промокода 1Vin. Отсюда вы сможете увидеть, правильно ли была введена комбинация. Источник: https://mmocenter.ru/blog/promokod-1win-promokody-1vin-pri-registracii-na-segod
nya/

1x_109745 от 25 сәуір 2024 02:38
Первый шаг к увеличению бонуса при регистрации или совершении ставок. Текущий промокод 1xbet на сегодня — 1x_109745. На вкладке «Регистрация» у вас есть выбор: бонус в ставках на спорт и бесплатная ставка в казино. Чтобы получить Промокод 1xbet, вы должны стать активным игроком. Для этого вам необходимо зарегистрироваться и пополнить свой счет. Бонус на депозит предоставляется бесплатно всем новым игрокам согласно акции. Для регистрации необходимо найти актуальное на сегодня зеркало и ввести сегодняшний промокод 1x_109745. Вы можете зарегистрироваться в один клик – по электронной почте, номеру телефона или в социальных сетях. Сети. Далее заполните форму в личном кабинете. Обратите особое внимание на обязательные поля под звездочкой. Если вы заполните его правильно, вы получите сообщение «Данные успешно сохранены». Бонус становится доступен после первого пополнения игрового счета одним из способов из блока пополнения. Бонусы 1xbet можно получить в рублях, долларах и евро, в зависимости от того, из какой вы страны. Каждый пользователь, который зарегистрируется на официальном сайте и воспользуется промокодом, получит бонусы от букмекерской конторы 1xbet. Размер бонуса по промокоду конторы 1xBet будет равен 100% от суммы первого депозита от 100 до 6500 рублей. Вы можете использовать промокод дня 1xbet только один раз; Вы получите бонусные деньги сразу после пополнения баланса. Этот бонус необходимо отыграть в течение месяца. Оборот должен превышать сумму, зачисленную на бонусный счет, в 5 раз. Делайте экспресс-ставки на 3 исхода с коэффициентом выше 1,4. На 1xbet вы можете делать ставки на спортивные события, использовать прогнозы капперов, чтобы получить максимальные условия, используйте наш промокод при регистрации 1xbet — 1x_109745. Промокод 1xbet

1lpenistrTut от 6 мамыр 2024 12:11
Лендинг-пейдж — это одностраничный сайт, предназначенный для рекламы и продажи товаров или услуг, а также для сбора контактных данных потенциальных клиентов. Вот несколько причин, почему лендинг-пейдж важен для бизнеса: Увеличение узнаваемости компании. Лендинг-пейдж позволяет представить компанию и её продукты или услуги в выгодном свете, что способствует росту узнаваемости бренда. Повышение продаж. Заказать лендинг можно здесь - 1landingpage.ru Одностраничные сайты позволяют сосредоточиться на конкретных предложениях и акциях, что повышает вероятность совершения покупки. Оптимизация SEO-показателей. Лендинг-пейдж создаются с учётом ключевых слов и фраз, что улучшает позиции сайта в результатах поиска и привлекает больше целевых посетителей. Привлечение новой аудитории. Одностраничные сайты могут использоваться для продвижения новых продуктов или услуг, а также для привлечения внимания к определённым кампаниям или акциям. Расширение клиентской базы. Лендинг-пейдж собирают контактные данные потенциальных клиентов, что позволяет компании поддерживать связь с ними и предлагать дополнительные услуги или товары. Простота генерации лидов. Лендинг-пейдж предоставляют краткую и понятную информацию о продуктах или услугах, что облегчает процесс принятия решения для потенциальных клиентов. Сбор персональных данных. Лендинг-пейдж позволяют собирать информацию о потенциальных клиентах, такую как email-адрес, имя и контактные данные, что помогает компании лучше понимать свою аудиторию и предоставлять более персонализированные услуги. Улучшение поискового трафика. Лендинг-пейдж создаются с учётом определённых поисковых запросов, что позволяет привлекать больше целевых посетителей на сайт. Эффективное продвижение новой продукции. Лендинг-пейдж можно использовать для продвижения новых товаров или услуг, что позволяет привлечь внимание потенциальных клиентов и стимулировать их к покупке. Лёгкий процесс принятия решений. Лендинг-пейдж содержат только самую необходимую информацию, что упрощает процесс принятия решения для потенциальных клиентов. В целом, лендинг-пейдж являются мощным инструментом для продвижения бизнеса, увеличения продаж и привлечения новых клиентов. заказать лендинг пейдж