Нөмірі бірінші асаба
Бұл кісінің азан шақырып қойған есімі Олжабек болғанымен, көпшілік Олжа дейді. Олжа есіміне Жайлин деген тегі де ерекше жарасып, өнердің төл өкілі екенін айшықтап тұрғандай. Иә, Олжа Жайлин – ауданның өнері мен мәдениетінде өзіндік орны бар, кезінде дүркіреп тұрған айтулы азаматтардың бірі де бірегейі еді. Түр десе түрі, бой десе бойы, тіл десе тілі, талант десе таланты бар азамат аудандағы нөмірі бірінші асаба болатын. Бүгін соңғы жылдары сырқаттанып, ем-дом қабылдап жүрген ардагер ағамыз туралы қалам тербемекпіз.
Әуелі аудандық мәдениет үйінің директоры Нұрхан Көшербаевқа телефон соқтым. «Мәдениет және өнер қызметкерлерінің кәсіби мерекесіне орай Жұбаныш Разақов пен Олжа Жайлин туралы мақала жазсақ қалай болады, жоспарға енгізіп жатырмыз» деп ой бөлістім. Бастаманы қос қолдап қолдаған Нұрекең өте лайықты азаматтар екенін айтып, дұрыс таңдау жасалғанын оң бағалады. Сөйтіп қос ардагердің қарашаңырағына ат басын бұрдық.
Олжа Жайлинді табу оңай болмады. Тереңөзектегі үйі құлыптаулы екен. Жұрт жазып берген телефон нөміріне қоңырау соқсақ, көтермейді. Бір күн күттік, екі күн күттік. Әріптестер басқа ардагерді жазайық дегендей сыңай танытты. Жоқ. Айтылды, бітті. Олжа Жайлинді қайтсек те тауып, сұхбаттасып, мақала жазуымыз қажет. Бұл жоспарлы жұмысымызға үшінші күні дегенде қол жеткіздік. Сөйтсек ағамыз қалада екен.
Біз іздеп, сұқбаттаспақ ниетте хабарласқан соң дүйсенбі күні ауылға келген Олжа Жайлинмен кездесудің сәті кеше түсті. Даладай пейілімен баладай мінезі ұштасқан, сәл сарғыш тартқан аққұба жүзді азамат бізді көрген бойда мәз болып, қуанышы қойнына сыймай құшағына қысты.
– Амансыңдар ма, «Тіршіліктің тынысын» кеңейтіп жүрген азаматтар, – деді әзіл-қалжыңды араластырып, әріден сөз қозғаған азамат.
– Аманбыз, аға, сізді іздеп арнайы келдік. Еміңіз шипалы болсын, – дедік хал-ахуалын сұрап.
Соңғы жылдары науқастанып, ем қабылдап жүрген азамат дәрігерлердің тұрақты бақылауында екенін, жылына бірнеше рет ауруханаға жатып, ем қабылдап жүргенін айтты. Әрі қарайғы әңгімеміз Олжабек Мырзағұлұлының өнердегі өрісті жолына, мәдениет саласындағы маңдай тері мен еткен еңбегіне арналды.
1961 жылы өмірге келген азамат аудан орталығындағы №35 И.Тоқтыбаев мектебін тәмамдағаннан кейін, екі жыл астық қабылдау пунктінде слесарь болып жұмыс істейді. Кейін Жамбыл қаласындағы Тараз химия-механикалық техникумға оқуға түсіпті. Оқу орнын техник-технолог мамандығы бойынша 1984 жылы аяқтап, аудандық тұрмыс қажетін өтеу комбинатында еңбек жолын бастайды. Мұнда үш жыл Владимир Ягуниннің қарамағында суретші болып жұмыс істейді. 1987 жылы Тереңөзек аудандық мәдениет үйіне автоклуб меңгерушісі қызметіне қабылданады. Ал 1988 жылдан аудандық мәдениет үйі жанындағы «Оңаша» ойын-сауық отауының жетекшісі, 1991-2002 жылдар аралығында мәдениет үйі жанындағы халық театры режиссері қызметін атқарды. 2003 жылы Қызылорда қаласындағы М.Мәметова атындағы гуманитарлық колледжінің «Мәдени ағарту жұмысы және халықтық көркемдік шығармашылық» бөліміне оқуға түсіп, 2006 жылы тәмамдайды. Бұл жылдар өнерге біржолата бетбұрыс жасаған Олжа Жайлин үшін өсу мен өркендеу кезеңі һәм шабытты шақ еді.
– Әр күнімізді мәдени-көпшілік іс-шараға арнайтынбыз. Негізгі жұмысымыздан қолымыз қалт етсе, асабалық жұмысты атқаратынбыз. Әрісін айтпағанда Тереңөзектің 80 пайызға жуық халқының үйіндегі тойды жүргізген шығармын. Келінді де түсірдік, құдалықты да күттік, қыз да ұзатып, айтулы мерейтойларды да атқардық. Өзіме театрдағы, сахнадағы қойылымдар ұнайды және жас кезімде сомдаған әр рөлім есімде. Мәдениет үйі жанындағы драма үйірмесі дайындаған Қ.Мұхамеджановтың «Қуырдақ дайын» спектаклінде Ережеп рөлін, Д.Исабековтің «Әпке» драмасында Омар бейнесін сомдасам, Т.Ахтановтың «Күшік күйеу» пьесасында Бекболат, Қ.Мұхамеджановтың «Құдағи келіпті» комедиясында Кеңес, Ә.Әбішевтің «Қолға түскен шайтандар» пьесасында Есіл, С.Балғабаевтың «Біз де ғашық болғанбыз» пьесасында Дәукен, Сарман образдарын сахнаға алып шықтым, – деді өткен күндерін ой елегінен өткізген азамат.
«Театр – өмір айнасы» дейтін болсақ, түрлі образдарды айнытпай сомдаған Олжа Жайлиннің сахнадағы бейнесін сырдариялықтар ұмытқан жоқ. Әсіресе С.Балғабаевтың «Ғашықсыз ғасыр» пьесасында Руслан бейнесін сомдағанда қойылымды көруге келген жұртшылықтың жанарын жас шайғанын көзіміз көрді. Беріліп ойнайтын, сендіре де, сездіре де алатын қабілетке ие еді. Сахнадағы әр қимылы, дауысы, өзі сомдап жатқан образдың мінез-құлқын, болмыс-бітімін санаға ғана емес, жүрекке сіңіруі көрерменді еріксіз тәнті ететін. Сондықтан да жергілікті тұрғындар Олжа Жайлин сахналайтын қойылымдарға асыға келіп, зор тебіреніспен қайтатын. Бұл халықтың өнер адамының талантын жоғары бағалағаны екені сөзсіз. Осы ретте О.Жайлиннің Қ.Мұхамеджановтың «Өзіме де сол керек» 3 перделі комедиясында Хайдарбек рөлін сомдап, комиссия төрағасы Е.Оразымбетовтің оң бағасына, ерекше ықыласына ие болғанын айтып өтуіміз қажет. Мұнан бөлек Т.Ахтановтың «Күшік күйеу», О.Бодықовтың «Қарақұм трагедиясы», Қ.Мұхамеджановтың «Өзіме де сол керек», А.Ақпанбетовтің «Түнгі көбелектер», Қ.Мұхамеджановтың «Құдағи келіпті», Ә.Әбішевтің «Қолға түскен шайтандар», С.Балғабаевтың «Ғашықсыз ғасыр», «Біз де ғашық болғанбыз» спектакльдерін сахнаға шығаруы – іргелі ізденісінің, қажырлы еңбегінің жемісі.
– Алғашқы театр режиссері А.Жамансариевтен тәлім-тәрбие алып, іс-тәжірибе жинақтап, 2003 жылдан бастап сахналық қойылымдар әзірлеп, режиссерлік еткенімді мақтан тұтамын, – дейді кейіпкеріміз өзі.
О.Жайлин өнер адамы білім алу мен тәжірибе жинақтауды ешқашан тоқтатпауы керек деп есептейді. «Үйрете жүріп, үйренесің» деген тәмсілді жас мамандар қанатты қағидасына айналдырса деп ойлайды. Себебі өзі ешқашан болдым, толдым деген емес. Сәтті шыққан бір қойылымынан кейін екінші қойылымға ерекше ықыласпен дайындалатын. Сол ізденісін білімге деген құштарлықпен ұштастырып, қайта даярлау және біліктілікті арттыру өңірлік орталығында бірнеше рет білім алды. 2003-2009 жылдары Айдарлы халық театры режиссері қызметін атқарса, 2009 жылдан аудандық мәдениет үйі жанындағы халық театрының режиссері ретінде еңбек етті. 2011 жылы облыстың «Үздік режиссері» номинациясымен марапатталды. 2017 жылы сырқаттанып, жұмыстан қол үзді демесеңіз, жаны да, жүрегі де мәдениет үйіне байланған. Байырғы әріптестерінің, кейінгі толқын жастардың жаңалығын, атқарып жатқан қызметін бағамдап отырады. Тілектестік ниетте жақсы жетістіктеріне шынайы қуанады.
– Бірер апта бұрын аудандық мәдениет үйінің жігіттері үйге соғып, хал-ахуалымды біліп кетті. Оларға рақмет. «Көңіл көңілден су ішеді» демекші, көңілім толып, марқайып қалдым. Еңбегімізді ел біледі. Өмір жолымда, өнер жолында жолыққан жақсы адамдардың бәріне ризамын, тілектеспін, – дейді кейіпкеріміз.
Олжа Мырзағұлұлы жары Әлия Жоламанқызымен бірге 5 бала тәрбиелеп, өсірді. Олар бүгінде түрлі салада еңбек етіп жүр. Биыл 63 жасқа толатын азамат бәріне шүкір дейді. Адам ұрпағымен ғана емес, еңбегімен де мың жасайды. Бұл ретте О.Жайлиннің ұлағатты ұрпағы да, ел ерекше бағалайтын еңбегі де бар. Сондықтан ауданның мәдениет және өнер саласының өкілдері кезінде нөмірі бірінші асаба болған азаматты құрмет тұтады...
Ақтөре ИБРАГИМҰЛЫ