Тіршілік тынысы Tirshilik-tynysy.kz ақпараттық агенттігі
» » Қырағы криминалист

Қырағы криминалист

Сан жылдар бойы халықтың қауіпсіздігін қамтама­сыз етіп келе жатқан қырағылық қызметте Манас Райсовтың өзіндік орны бар. Ел тыныштығын күзеткен сайыпқыран сақшы сан мәрте қылмыс дерегін ашуда көзге түскен. Ең алдымен, жүректігімен дараланған ол – ішкі істер саласының нағыз майталманы.

Шіркей­лілік Манас Қайратұлы ау­дандық полиция бөлі­мін­де аға-кри­миналист қызметін атқарады. Ол Алматы қаласында әс­кери борышын өтеген. Темірдей тәртіп, қатаң бақылаудан өткен жас жігіттің көкейінде құқық қорғау сала­сы­ның маманы болу тұрды. Осылайша, ол арманына қанат бітіріп, «Бо­лашақ» колледжінде «Құқықтану» мамандығын меңгеріп шығады. Осыдан 15 жыл бұрын ішкі істер саласына қызметке келген Мәкең тылмен қам­тамасыз ету, кезекші бөлімінің жүр­­гізушісі болды. Осы аралықта «Заң­­гер» мамандығы бойынша білі­мін же­­­тіл­діріп, криминалисти­ка маман­ды­ғы­ның қыр-сырына қаны­қты.

– Біз үшін криминалистика саласы­ның жауапкершілігі мол. Әркез қыл­мыс орын алған мезетте айғақ-дә­лелдің табылуына себепкер атанамыз. Күдіктіні анықтау үшін жан-жақты тек­серіс жүргізіледі. Ең алдымен, айғақ заттар алынып, оқиға орнына зерделеу жұмыстары жасалады. Оқиға барысын суретке түсіру, мәйіттерді тану маңызды рөлге ие. Кейбір жағдайда суға кеткен адамдарды тапқан жағ­дайда сараптама жүргізіліп, адамның түр-сипаты белгіленеді. Зерттеу барысында саусақ пен аяқ киімнің ізі күмәнді адамдікімен салыстырылады. Айта кетейік, криминалист мамандарына арнайы оқыту арқылы зерттеп-зер­делеуге, тексеруге рұқсат беріледі. Біз рұқсат қағаздарына біліктілік курс­тарынан өту арқылы қол жеткізіміз. Мәселен, саусақ ізін анықтау, оқиға болған жерді қарауға рұқсат алу, суық қаруды тексеру бойынша мол тәжі­рибеден өттік. Алдағы уақытта ав­то­көлік пен бұзылған құлыпты тексеруге рұқсат қағаз алмақшымыз, – дейді полиция майоры.

Қылмыс орын алған жер­ге жедел жететін полиция майоры күні-түні жұмыс жасауға бейімделген. Әріп­тестерімен бірге айғақ боларлық заттарды жинақтап, күдіктіні анықтауға кіріседі. Ең қиыны – белгісіз мәйіттерді айғақтау. Сала маманы талай мәрте денесін күйік шалған адамдардың түр-сипатын анықтауға көмектескен. Жақынынан айырылған ағайын-туыс­қа мәйіттің кім екенін айту оңай емес.

– Жасыратыны жоқ қазіргі уақытта қылмыс жасауға оқталған жандар барынша өздерін жасыруға тыры­сады. Ғаламтордан қылмыс жасау жолдарын үйренеді. Күнделікті қайталап ма­шықтанады. Артынан із қалдырмау үшін түрлі амалдарды ойлап табады. Жақында аудан көлемінде бір қыл­мыстың ашылуына себепкер атандық. Бір кісіге шабуыл жасаған аза­мат қолына қолғап киеді. Бірақ, жәбірленуші қорғану барысында қол­ғаптың бір саусағын жыртып алады. Жыртылған қолғап ішіндегі саусақ іздері қылмысты ашуға көмектесті. Қылмыс болған жерден айғақ табу қиын­ның-қиыны.

Мәселен, қызмет бабында қызықты оқиғалар жиі орын алады. Есірткі ал­қабын іздеу барысында тікұшақты көр­ген күдікті тапырақтап қаша жө­неледі. Ізін жасырып та үлгірмейді. Мұндай жағдайда күдіктіні қолға тү­сіру жеңілірек. Кейде күдіктінің оқи­ға орнында өзі із қалдырып кетуі жиі кездеседі. Жа­қында кент орта­лы­ғын­дағы көп қа­батты тұрғын үйлердің бі­ріне бір азамат ұрлыққа түседі. Ол құлаққап­пен музыка тыңдап жатқан қыздың телефонын ұрлап кетеді. Бі­рақ құлақ­қапты қызды оятып алмау үшін қал­дыруға жөн көреді. Ақы­­рында құлақ­қапқа түскен саусақ із­­дері арқылы ұрлықшының кім екенін анық­тадық, – дейді білікті маман.

Манас Қайратұлы отбасында 4 аға­йынды. Әкесі Қайрат Райсов баласы­ның құқық қорғау саласында абыройлы еңбек еткенін қалайды. Ана жүрегі қашанда қауіпті қызметте жүрген баласы үшін алаңдайды. Сондықтан анасы Ажаркүл перзентінің күні-түні тілеуін тілейді.

Полиция майоры өмір­лік жары Самал Сақыбековамен осыдан 12 жыл бұ­рын отау құрған. Бүгінде жарасымды жұп 2 ұл, 2 қыз тәрбиелеп өсі­­руде. Әркез қиындықты еңсеріп, қыл­мыс­тың ертерек ашыл­уына барын салатын тәжірибелі маманның кә­сіби мерекесімен шын жүректен құт­тықтаймыз!



Балтабай Аябекұлы
21 маусым 2022 ж. 365 0