Жұмылсақ жұдырықпыз
Мамыражай мамырдың алғашқы күні – елімізде бірлік күні ретінде тойланады. Атаулы күн елдегі мызғымас бірлік пен тату тірлікке негізделген және астарында Тәуелсіз мемлекет тұғыры биік болу үшін тұрақтылықты ту ету керек деген мағына бар. Ынтымағы жарасқан мемлекеттің алар асуы, бағындарыр белесі жоғары болмақ.Соңғы жылдары жаһан жұртын әбігерге салған пандемия, кешегі қаңтар оқиғасы мемлекет тұтастығының қаншалықты маңызды екенін көрсетіп берді. Сондай сындарлы сәттерде елдің ауызбірлігі мызғымастай болмаса, мемлекеттік мүддеге айтарлықтай кері ықпалын тигізері анық еді. Десе де бірлікке бекем болу – ықылым заманнан қазақтың бойтұмары. Сондықтан ол кезеңді де ел болып артта қалдырдық.
Бүгінгі таңда әлемдегі құбылыстарды зерделей қарасақ, бейбіт өмір мен тұрақтылықтың, тыныштықтың қадірін арттыра түсетін жағдаяттар аз емес. Жаһандық аумалы-төкпелі жағдайды бастан кешкен, мемлекеттік жүйенің тепе-теңдігі бұзылған, бірлігі сөгілген елдердің саны артып келе жатқанын көріп отырмыз. Әсіресе жылдар бойына жалғасып келе жатқан дінаралық, ұлтаралық қақтығыстар бойынша әлемдік дипломатияның небір озық үлгілері де отты нүктелердің шоғын сөндіре алмай отырғанына әлем жұртшылығы куә. Сол себепті де бүгін бізге татулыққа нық берік болуымыз қажет. Бейбіт күннің қадірін білгеніміз жөн.
– Өткенге көз қиығын тастап, тарих тұңғиығына терең бойласақ, бірліктен артық байлық көрмейміз. Бұны жете түсінген қазақ халқы бірліктің күнделікті тіршіліктегі орны мен маңызын «Бірлік болмай, тірлік болмас», «Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деп түйген. Ерте заманнан бірлік елдіктің басты кепілі саналған. Қазір біз жаһандық ауқымдағы мәселелер мен сын-қатерлер көбейіп келе жатқан заманда өмір сүріп жатырмыз. Осы тұста бір-бірімізге түсіністікпен қарап, қоғамымызда қарапайым сыйластық ұстанымдарын орнатсақ, іргеміз сөгілмейтіні анық, – дейді аудандық мешіттің бас имамы А.Асқаров.
Қазақ танымында, әдет-ғұрып, салт-дәстүрінде ынтымақ, ауызбірлік, татулық ежелден елдің айнымас тұғыры саналады. Күлтегін бабамыз «Тату елге тыныштық пен тоқшылық нәсіп» десе, бертін келе Майқы би «Бірлік түбі – береке» деп ырыстың алды ынтымақ екенін нақты көрсетті. Көрнекті жазушы Ғабит Мүсіреповтің «Біз жиылсақ – көппіз, жайылсақ – жоқпыз» деуінің астарында да тұрақтылық негізі татулықта екенін аңғаруға болады.
Бір ғана мысал, ежелгі Грекияның дарынды математигі Архимед егде тартқан жасында Сиракуза қорғанысында өмір сүрді. Сол кезде римдіктер қорғанысқа шабуыл жасайды. Тастан қаланған қаланың үш жағын теңіз қоршаса, құрлыққа шығатын бір ғана жол болған. Жау әскері құрлыққа шығар жолды жауып, қорғанысқа кемелер арқылы шабуылды үдеткен. Сол сәтте Архимедтің өнертабысы – үлкен айнасы қолданылған. Жағалауғаға үлкен айна орнатылып, жанына қала халқы қолбасшының айтқанымен үйлеріндегі кішкентай айналарды әкелген. Барлығы бірлікпен айнаға түскен күн сәулесін бір кемеге бағыттады. Шағылысқан сәуле кемені жоюға қабілетті болды. Сөйтіп, осындай ауызбірлікпен жауға қарсы тойтарыс берген. Содан «Халықтың пейілін бір арнаға бұрып, бір кісіге бағынса, тауды да қопаруға болады» деген тәмсіл қалған. Қазақы дәстүріміздегі «Біз жұмылсақ – жұдырықпыз, жұмылмасақ – құрыдық біз» дегеннің түп-төркіні де осы.
Көпұлтты мемлекет саналатын Қазақстанда 130-дан астам ұлт пен ұлыс өкілдерінің тату-тәтті өмір сүруі үшін береке мен ынтымақ, бірлік пен бейбітшілік аса қажет. Осыған байланысты да бірлік күнінің қазақстандықтар үшін маңызы зор. Бүгінде ауданда 453 өзге ұлт өкілі өмір сүріп келеді. Олар аудан орталығындағы «Достық» үйінде жиі-жиі кездесіп, ұлтаралық ынтымақтастықтың үлгісін көрсетуде. Өзге ұлт өкілдері түрлі іс-шараларға қатысып, қоғаммен тығыз байланыс орнатқан.
Көптеген ұлттың ортақ шаңырағына айналған Қазақстан бейбітшілік пен келісім арқылы әлемге үлгілік жолды нұсқап келеді. Үлгі дейтініміз, ел иесі, жер иесі саналатын қазақ халқы алмағайып замандарда шартараптан бас сауғалаған, тағдыр тәлкегімен босып келген өзге жұртты бауырына басты. Қазақтың кеңпейілділігін көрген олар осы байтақ елде мәңгілікке тұрақтап қалды, өсті, өнді, ұрпағы жалғасты. Бүгінде олар қазақ еліне шексіз ризашылықтарын білдіреді.
– Мен балалық шағымнан бастап осы өлкеде тұрып келемін. Қазақ халқымен етене араласып кеттік. Қонақжай ұлттың өзге ұлт өкілдеріне қандай көмектер көрсеткенін жақсы білемін. Сондықтан да көп ұлтты бір шаңырақ астына топтастырып, тату-тәтті өмір сүруіне жағдай жасаған халыққа айтар алғысымыз шексіз, – дейді Шаған ауылының тұрғыны А.Альбиходжаева.
Айтулы күн ұлттардың бірлігін ұлықтап, Қазақстандағы барлық ұлысты жұмылған жұдырықтай тұтастыруға үндейді. Бүгінде Қазақстан халқының бірлігі күні мейрамы көп этностың басын бір арнаға тоғыстырған елдің тыныштығы мен татулығының нышанына айналды.
Ердос БЕРКІНБАЕВ
