– Мемлекеттік корпорация мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталық­тарында сыбайлас жем­қорлыққа қарсы үздіксіз күрес жүргізуде. Жүргізуші куәлік­теріне теориялық емтихандарды тапсыру­дың ашықтығын қамтамасыз ету үшін бұған дейін 3.0 ЖЖЕ жүйесі енгізілген болатын. Енді тестілеу проце­сін шулы электромагниттік жиілі­гі төмен сигналдарды анықтайтын техно­ло­гия­ның көмегімен де бақылауға болады, – дейді Азаматтарға арналған үкімет мемлекеттік корпорациясы КЕАҚ Қызылорда облыстық филиалының Халыққа қызмет көрсету бойынша Сырдария аудандық бөлімінің жетекші маманы Айгүл Мадиева.

Белгілі болғандай, әрбір үшінші жүргізуші куәлігін алуға үміткер теориялық тестілеуден өту үшін небір қулыққа баратын көрінеді. Тест тапсырушы арнайы камералардың бақылауында болғанымен, тесттен өту кезінде басқа айлаларды ойлап табады екен. Солардың ішінде ең жиі кезде­сетіні – диаметрі небә­рі 2 миллиметрден аспайтын микро­құлаққап. Ондай құлаққап әдеттегі құлаққаптардан әлдеқайда кішкентай әрі құлақтың ішіне терең орнатылады. Оны жай көзбен аңғару мүмкін емес. Ендігі жерде енгізілген жүйе бұндай алаяқтықты бірден аңғаратын болады.

Айта кетейік, детектор дегеніміз – алаяқтықты анықтайтын құрылғы. Сондай-ақ шындық детекторы туралы естіген боларсыз? Ол адамның дірілін, дауысын, қозғалысын, инто­нациясының өзгеруін артериялық қысым арқылы анықтайды. Адам денесі­не орналастырылған құрылғы сұрақ қою барысында қалыпты күйден өзге­ріс болса бірден анықтап, белгі бере­ді. Бұл тәсіл ХХ ғасырдың кезінен АҚШ-та қылмыскерлерді анықтау мақсатын­да қолданылған. Бұндай құрыл­ғы елімізге 2000 жылдардан бастап әкеліне баста­ған. Біз ондай детектор жұмысын теле­ви­зия­лық бағдарламалардан көріп жатамыз. Полиграф деп те аталатын құралды дұрыс пайдаланған жағдай­да 98 пайыз дұрыс ақпаратқа қол жеткізуге болады. Бірақ шындықты айтып отырған адамның басқа жағдай­ларға орай да қобалжуы мүмкін екенін ескерсек, деректер толық дұрыс шық­пауы мүмкін.

Ал біз сөз етіп отырған смарт бағдарлама төмен жиіліктегі сигналды бірден дөп анықтайды. Сол арқылы екінші тараппен байланыс орнатып отырған үміткер туралы ақпарат экраннан бірден көрінеді. Сондай-ақ сол мезетте тестілеу тоқтатылады. Көмекші техниканы пайдалану фактілерін Мемлекеттік корпорация автоматты түрде тіркеп отырады. Бұл ретте емтихан нәтижелері жойылады. Өкініштісі, тестілеуді қайта тапсыру үш айдан кейін ғана мүмкін болмақ.