Донор болу – өзгенің өмірін сақтау
«Басы ауырып, балтыры сыздаған» көпшілік денсаулықтың қадірін жіті бағалайды. Дертке шалдыққан дімкәс көңілді адам сырқаттан айығу үшін барын салатыны мәлім. Бүгінде адам бойында кездесетін ауру түрі де аз емес. Өмір үшін күресте ешкім аянып қалмасы анық.Жалпы еліміздегі қаншама медициналық орталықта ағза алмастыру жүйесі сәтті жүзеге асып жатады. Мәселен, жақында елордада қайтыс болған адам 5 науқастың өмірін сақтап қалуға ықпал етті. 44 жастағы әйелдің ағайын-туысы орган донорлығына рұқсат бергендіктен, трансплантациялау отасын жасауға мүмкіндік туды.
Расында, біз көтеріп отырған мәселе қашанда өзектілігін жоймайды. Трансплантацияға мұқтаж жандар елімізде жылдан-жылға көбейіп жатыр. Күту парағына тізілген науқас біткен қанша күн өмір сүретініне алаңдайды. Еуропада мәйіттік донор жақсы жолға қойылса, елімізде науқастың туысы жиі көмекке келеді екен. Осы жылдың басында келтірілген мәліметке сүйенсек, республика аумағында 40 мың қазақстандық мәйіттік донор болуға ниет білдірген. Негізінен, қайтыс болған 1 адамның органдары 7 науқастың өмірін ұзартуы мүмкін.
Ағза ауыстыру үшін 3961 отандасымыз кезекте тұр. Оның ішінде, 104 баланың өмір сүруге деген құлшынысы жоғары. Жалпы жүрек, бүйрек, бауыр секілді адам мүшесін ауыстыру мақсатында еліміздегі арнайы медициналық орталықтар науқасты кезекке қояды. Ал кезегін күткен қаншама адам өмірімен қоштасуға мәжбүр.
Бұл ретте, ағза алмастырып, донор болуға Ислам дінінде рұқсат етіледі. Осыдан 36 жыл бұрын халықаралық Ислам «Фиқһ» ұйымы адам өмірін сақтап қалу жолында бірнеше қаулы қабылдаған. Шын мәнінде, тигізер пайдасы нақты анықталған жағдайда кісінің ағзасын ауыстыруға жол беріледі. Сонымен қатар ағза өз орнына қалыпқа келетін болса, өзгеге беруге болады. Белгілі себеппен ота арқылы алынып тасталған ағзаның өзгеге салынғанын дін қолдайды. О дүниелік болған кісінің жарамды ағзасын көзі тірісінде өзінің немесе ағайын-туысының рұқсатымен, разылығымен алмастыруға мүмкіндік беріледі.
Әрине, медицина саласы қарыштап дамыған тұста адам өмірін ұзартуға мүмкіндік көп. Бүгінде қан тапсырып, тұрақты түрде донор болатын жандар қатары аз емес. Өз кезегінде қан тапсыруға болмайтын бірнеше фактор бар. Мәселен, адам бірнеше ауру түрімен сырқаттанған жағдайда донор бола алмайды. АИТВ, В және С гепатиті, мерез, қатерлі ісік секілді ауру түрімен сырқаттанған кісінің қаны еш уақытта донорлыққа қабылданбайды.
Балтабай ОРДАБЕКОВ
Фото:ашық дереккөзден
