Туған жер – Тереңөзегім!
Тереңөзек ауданының тумасы, ақын Қайырбек Асановтың есімі әдеби ортада ғана емес, зиялы қауым өкілдері арасында да құрметпен аталады. Өлең өлкесінде өзіндік орны бар азамат бүгінде «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» атанып, мемлекеттік наградаға да ие болды. Сондай-ақ ол – Тараз қаласының және Сырдария ауданының Құрметті азаматы. Өмірдің өзіндей шынайы, салмақты да салиқалы жырларымен қазақ поэзиясында өзіндік қолтаңбасы бар белгілі ақын, қоғамдағы маңызды әрі жауапты сала – журналистикада қырық жылға таяу абыройлы қызмет атқарған қарымды қаламгер. Ағалықтан асып, абыз ақсақалдықтың асуына иек артқан ақынның өнегелі өмір жолына зер сала отырып, оның шығармашылығы қазақ әдебиетінің қазынасына айналғанын анық аңғаруға болады. Қазір Жамбыл облысында тұрып жатқан ақынды сырдариялық жерлестері әркез мақтан тұтады және көрнекті ақын, Мемлекеттік сыйлықтың иегері Күләш Ахметова екеуіне зор денсаулық тілейді. Ақын азаматтың ақпан айындағы туған күніне орай жергілікті газетке бірқатар өлеңін жариялап, жырсүйер қауымды поэзиямен сусындатуды жөн көрдік.
Мен де бір жеке құбылыс.
Сыйынарым – бірінші
Алла деген ұлы күш!
Жамандық деген жоқ менде.
Мейірімімді төгем тасқа да,
Еш өкпем жоқ өткенге.
Жүрегім ылғи жыр тілеп.
Адалдық – асыл мұратым,
Жүремін тасып, күркіреп!
Ұлым да жігіт сұлтаны.
Шарықтап асау қиялы,
Жарым да жырдың сұңқары!
Батырам Күнді – Батысқа.
Қып-қызыл шоққа қарайын.
Шашырап түскен әр тұсқа!
Бұл әлем көркем – бір дастан,
Тоймайды-ау көзің мәңгіге.
Дөңгелей берер тынбастан,
Тіршілік – ұзақ әңгіме!
Шаруама әркез тас-түйін.
Күн шыққандайын – күлгенде
Оралар қайта жас күйім!
Өтеді өршіл екпінмен.
Жанымның ғажап жарқылын
Жан-жағыма төктім мен!
Өшірдім үнін үрейдің.
Ғұмырым ұзақ болсын деп,
Алладан ғана тілеймін!
Көз алдымнан бояулар өріледі.
Ақ жауындар аспаннан төгіледі,
Жер қыртысы біртіндеп сөгіледі,
Қопарылып тау-тастар үгіледі
Бір нәрсеге көңілім бөлінеді.
Маңдайымнан моншақ тер тамшылайды,
Алға адымдап тағы да аршындайды,
Өжет ойлар үмітті тамшылайды,
Бұлдыр бейне жақындап хал сұрайды.
Апыр-ау бұл кім еді
Таң шырайлы?
Мұқағали сен үшін жаңа ұғым ба?
Табиғаттың, ғажап қой таңы мына,
Ештеңе де жетпейді жарығыңа...
Көзім жетті осының, анығына,
Осыны айт жұртыңа жаның ұға,
Сәлем айтшы Қарасаз – алыбыма!
Менің жаным дір етіп түршігеді.
Ол да ананың бір кезде бүршігі еді,
Қос жанары мәңгіге өшіп еді,
Түнде кеп оятқаны несі мені?
Барлығы да, барлығы да дін аман.
Орныңда тұр КазГу атты ғұламаң,
Тек сағынып қалғандай-ақ бар досың,
Сағыныш боп сарғаюда Жыр-Анаң.
Көп оқырман жырыңды оқып жылаған,
Абайсызда ай-арманы құлаған,
Қайран, ұлы ағам!
Жырыңды оқып, ештеңеден тарықпас.
Сен дегенде бір қозғалып қояды,
Өзің сүйген Алатауың – алып тас.
Көп нәрсеге тағдыр ғана кінәлі.
Өлген жоқсың ортамызда өзің боп,
«Өмір-өзен» қол алысып жүр әлі.
Ақ сәулесін шашқанында жайып таң.
Бар дүние аппақ нұрға малынып,
Сияқтымын сырқатымнан айыққан.
Өлең – Айдың сәулесі,
Өлең – Күннің жарығы.
Абай – жырдың әулиесі,
Абай – сөздің алыбы.
Ұлы ұлағат бар мұнда.
Халық әркез борышты,
Ұлылардың алдында.
Жыр түспейді зынданға.
Абай – жұлдыз, сөнбейді,
Қазақ тірі тұрғанда.
Қазынасын табасың.
Қазақ деген халыққа,
Бір жақындап қаласың.
Ойсыздықты азайтқан.
Қазаққа айттым дей тұрып,
Адамзатқа сөз айтқан.
Қара сөздің жарқылы.
Қарайықшы бір рет,
Қазаққа Абай арқылы.
Алтын бесік, құт мекен
Сенде өстім.
Сенен артық әлемде
Жер бар десе сенбеспін.
Кіндік қаным тамған жер
Ар-намысты алған жер.
Оң-солымды таныған
Мектепке алғаш барған жер
Құт-мекен – Тереңөзегім!
Мекенім
Қасиеті мол бесігім.
Талайға қоныс болғансың,
Талайға әлі жалғансын
Өзіңнен өсіп өрбіген
Жандарға мәңгі қорғансың,
Жыр арнап ақын толғансын.
Туған жерім – Тереңөзегім!
Сенде өтті
Айқындап жастық келбетті,
Әкемнің сүйген мекені,
Анамның сүйген мекені,
Бауырымның сүйген мекені,
Әлімсақтан белгілі
Жаныммен егіз екенің
Алтын бесік – Тереңөзегім!
Қиыр шеттерде
Сен деп соғар жүрегім,
Мадрид, Рим, Париж де
Сендей емес, білемін,
Айнымайтын қазағым,
Қабыл болсын тілегім
Сағыну сені – бір емім!
Қасиетті – Тереңөзегім!
Махаббатым да
Өзіңде ғана бүр жарған,
Көкірегім толып сезімге
Сен арқылы нұр шалған.
Топырағыңды басып өзіңнің.
Болашағымды болжағам,
Құдайдың құлы болғанмен,
Өтер де, кетер бұл жалған.
Ұрпаққа мәңгі мекен бол,
Туған жер – Тереңөзегім!
Абыр-сабыр тірлікпен жағаласып.
Кей күндерім көл-көсір қуаныш та,
Кей күндерге көңілім қалады ашып.
Қанша боздақ түсінбей қалды арманда.
Қанша заман адамдар күн кешкелі,
Талайлары сан соғып алданған да.
Түсіреді қаншама ұлы сынға.
Бәрі де уақытпен өлшенеді,
Соңғы сәтте алатын тынысың да!
Ұшсам деймін сен барда алмай тыным.
Ғажап шағын өмірдің болашақпен –
Тек сенімен белгілі жалғайтыным.
Жамандық боп жаныңа ілеспедім.
Қайда жүрсем қайратты сезінемін,
Өзің шыңдап өсірген күрескермін.
Жүрегімнің жылуын аямайын.
Саулығыңды тілейміз әр сәт сайын,
Шарт кетпеші кінәмшіл баладайын.
Онда мәңгі бақытты, ырыстымын.
Жауаптымыз, уақыт, сен де, мен де,
Сақтау үшін жұмыр жер тыныштығын!
Айқара ашқан мейманға есігімді.
Тәңір өзі жарылқап, әу бастан-ақ
Түзу еткен киелі бесігімді.
Бодандықта ғасырлар бөгелді елім.
Тар жол, тайғақ кешулі жолдарыңда
Теңдік үшін, қазағым, не көрмедің?
Тағзым етем – баһадүр бабаларға!
Рухыңды сендердің түсірмеспіз,
Ұлан-байтақ қастерлі дала барда!
Өркениет өрісті көшіне ердім
Байрағымды тік ұстап төсінде елдің.
Намысымды қайрап ап найзағайға
Ризығын көрермін несібемнің!
Көгімнен ысыра гөр бұлттарыңды!
Өркениет еліне сапар шектім,
Аман-есен сақтай гөр ұрпағымды!