Алаяқтан сақ болыңыздар!

Алаяқтық қылмыстарының тіркелу жағдайы Сырдария аудандық про­куратурасының ерекше назарында. Статистикалық есепке сәйкес, Сырдария ауданында 2020 жылы 1 алаяқтық қылмысы тіркелсе, 2021 жылы 5 қылмыс дерегі тіркеліп, өсім көрсеткен. Алаяқтық қылмысы – пайда­күнемдік мақсатта жымқыру, алдау немЕсе сенімін теріс пайдалану жолымен бөтеннің мүлкін құқыққа сыйымсыз әрекетімен иемдену болып табылады.

Бұл қылмыстың қоғамдық қауіптілігі жоғары. Мұны азамат­тар­дың мүлкін иемдену құқығына қайшы келетін құқық бұзушылық деп айтуға болады.

Қазіргі таңда заман ағымының өзгеріп, сау­да-саттықтың электрондық форматына кө­шуі себепті интернет-алаяқтық қылмыстары кө­бей­ген. Әсіресе әлеуметтік желідегі «ОЛХ», «Маркет», «Колеса» сияқты сауда алаңдарында алаяқтар көп кездеседі. Оған себеп алаяқтық әрекетінің әшкере болмауын, өзінің құрбанымен тікелей қарым-қатынасқа түспей, оңай жолмен ақша қа­ра­жатын иемдену болып табылады.

Көп жағдайда аталған әлеуметтік желідегі сауда алаңдарында сұранысқа ие немесе на­рықтағы бағасынан төмен бағаланған тауарлар­дың хабарландыруларын жариялау арқылы, өзі­нің құр­банынан толық немесе алдын ала тө­лем алып, қолды болған қаражатты жымқыру ар­қылы жасалады.

Мысалға, А. есімді азамат «Колеса» сауда қо­сым­шасы арқылы хабарландырулар арасынан өзіне керек автобөлшекті іздеп табады. Одан әрі Б. есімді саудагермен телефон арқылы хабарласып, тауардың толық сомасын банктік есеп-шотқа онлайн аударым арқылы төлейді. Алайда келісім орындалмай, тауар жеткізілмей, сау­­дагермен байланыс үзіліп, жәбірленуші алаяқтарға алданғанын біліп, полиция органына арызданады.

Онымен қоса қолды болған қаражаттың интернет банкинг арқылы аударым жасалып, қол­ма-қол ақшаға айналдырудың оңтайлануы қыл­мыскерлерді әшкерелеуге кедергі келтіруде.

Осы орайда аудан тұрғындарына сауда жасамас бұрын саудагердің ниетінің дұрыстығына көз жеткізіп, сенімді тауар ұсынушыны таңдағаннан кейін ғана сауда жасау ұсынылады.

Аталған санаттағы қылмыстарға тосқа­уыл қою үшін Сырдария аудандық прокуратура­сының бас­тамасымен азаматтарымызды атал­ған алаяқтық­тың жаңа әдістері бойынша ақ­­параттандырып, полиция органдары­мен қыл­мыстың алдын алу, болдырмау мақсатын­дағы профилактикалық іс-шара­лар жүйесін қалып­тастырып, халықты алаяқтық қылмыстардан сақтандырып, оның белгі­лері болған жағдайда полиция бөліміне хабарлау сынды түсіндірме жұмыстары тұрақты түр­де жүргізіліп отырады.

Б.Жұмағали,

Сырдария ауданы

прокурорының көмекшісі