Жетістік арманға қанат бітіреді

Биыл Сыр спортшылары жо­ғарғы нәтижеге қол жеткізіп, биік тұғырдан көрінуде. Оның ішінде, тоғызқұмалақ­шылардың жетістігі баршылық. Респуб­лика көлемінде жеңімпаз атанған бірнеше спортшы Түркия еліне жат­тығу жиынына барған болатын. Түркі халқының елінде тоғызқұмалақ­шылар өзара тәжірибе алмасты. Тоғызқұмалақтың 3 түрі бо­йынша жарысқа түсті. Бірнеше күнге созылған сапар барысында жас спортшылардың біліктілігі көрінді. Алдағы байрақты бәсекелерге дайындықтарын пысықтады. Өз кезегінде біз тоғызқұма­лақшылармен кездесіп, қандай әсер алғандығы жөнінде пікірлескен едік.

Тоғызқұмалақтан облыстың бас жаттық­тырушысы Хә­кім­жан Елеусінов спортшылардың жыл көлемінде рес­пуб­ликалық жарыстарда жоғары жетістікке жетіп, Түркия елі­не жолдама ұтып алғанын жеткізді.

– Шілде айында тоғызқұмалақтан ересек­тер құрамасы Түркия елінде жаттығу өткізді. Елімізден барған спортшылар арасынан сыр­дария­лық Бексұлтан Бостандықов пен Ақерке Кенжебекова да болды. Ал қазан айының 10 жұлдызында жастар құрамасы Түркі елінің кереметтерін көзімен көріп қайтты. Бұл жолы 5 споршымыз құрама сапына енді. Олардың қа­тарында Дамир Ахметов, Жантөре Аманқос, Ерасыл Пернебаев, Нұрай мен Нұрила Мектепхан бар. Жалпы, Түркия мемлекетіндегі сапар бірнеше бағыт­тан тұрады. Республиканың аға жаттықтырушысы Айнұр Жақапбаева бастап барған жаттығу жиынында спортшыларымыз өз­ге де жарыстарға қатысты. Тозқұмалақтан ше­берлік байқасып, теориялық білімін жетіл­дірді.

Негізінен, облыс бойынша 1000-нан аса спортшы то­ғызқұмалақпен шұғылданса, оның ішінде сырда­риялық­тардың шоқтығы биік. Кәсіби және әуесқой тоғыз­құма­лақшыларға тәжірибелі бапкерлер дәріс береді. Қа­зақстан чемпионаты жасөспірімдер, жастар, ересектер арасында жалауын желбіреткен болатын. Жарыстардың қорытын­дысын жыл соңында са­ралайтын боламыз. Ең алдымен, алдағы уа­қытта ұйымдастырылатын Азия біріншілігіне дайындық жүргізудеміз. Тоғызқұмалақтың клас­си­ка, блиц, рапид түрінен сары құрлықтың мық­ты­ларын анықтаймыз, – дейді Хәкімжан Елеусінов.

Бексұлтан БОСТАНДЫҚОВ, тоғызқұма­лақшы, ере­сектер құрамасының мүшесі:

– Біз жаттығу жиынына шілде айында барған болатынбыз. Қызылорда облысынан 3 спортшы құрамаға енді. Түркияның Анталия қаласына қарасты Меркез деген жерде демалдық. Тоғызқұмалақтан бөлек, спорттық жарыстарға қатыстық. Ерекше мотивация сыйлаған сапарда мықтылармен жарысқа түсіп, ұлттық ойынның өзге­шелігін басқа қырынан таныдық. Себебі, әрбір ойыншының өзіндік ойнау мәнері қалыптасқан. Шетелге шыққан кез­дегі басты мақсатымыз – сол елдің мәдениетін, әдет-ғұрпына қанығу. Елге жақсы көңіл-күйде оралу. Айрықша серпіліс сыйлаған Түркия елінде табиғатқа, теңізге, әсем, көрікті жерлеріне қыдырдық. Қазақстаннан барған 32 адамның барлығы шетелдік азаматтармен пікір алмасып, Қазақстанның ұлттық мәдениетін, руханиятын кеңінен на­сихаттауға тырыстық.

Ақерке КЕНЖЕБЕКОВА, тоғызқұма­лақ­шы, ересектер құрама­сының мүшесі:

– Түркия елінде қызыққа толы күндер өтті. 21 күнге созылған демалыста ұлттық ойынның биік шыңына шық­сам деген кіл мықтыларды жолықтырдық. Мұндағы жарыстар барысында Қазақстанда ойнап жүрген ойын әдісін түбегейлі өзгертіп, жаңа бағытты ұстандық. Со­ның арқасында өзімізді жаңа қырымыздан тануға мүм­кіндік алдық. Алдағы жарыстарда өзгеше жүрістермен қар­сыластың осал тұсын табатын боламыз. Анадолы елін­де сервистік қызметтердің жақсы жолға қойылғанын аңғар­дық. Қонақтарды, туристерді күтудің керемет үлгілері қа­лып­тасқан.

Дамир АХМЕТОВ, тоғызқұмалақшы, жастар құ­ра­­­масының мүшесі:

– Қазан айында жастар құрамасы Түркия елінде демалып қайтқаны белгілі. Біз Анталия қаласының Бурдур аймағында 18 күн демалдық. Бурдур қаласы таулы аймақта орналасқан. «Lavanta tepesi hotel» қонақ үйінде Қазақстан құрамасына барлық мүмкіндіктер қа­рас­тырылды. Қызылордадан барған спортшылар 4 топ­тың жетекшісі атанды. Арнайы кестеге сәйкес, жарыс­тар жүргізілді. Әр топ тоғызқұмалақтан сайыс көрігін қыздырды. Сонымен бірге, шетелдік азаматтармен бірге жүзуден, үстел теннисінен жарысқа түстік. Эстафеталық жарыстарда дене белсенділігін арттыруға жұмыс жасалды. Өз кезегінде ана тіліміз бен түрік тілінің айырма­шылығына мән бердім. Бір күнімізді арнап спортшылар Жер­орта теңізіне барып, суының мөлдірлігін, демалыс аймағын көзі­мізбен көрдік. Кемеге мініп, теңіз тол­қындарын тамаша­ладық.

Жантөре АМАНҚОС, тоғызқұмалақшы, жастар құ­рамасының мүшесі:

– «Lavanta tepesi hotel» қонақ үйінің қызметкерлері ұлттық құрама спортшыларын жылы қарсы алды. Дема­лушыларға барлық жағдай жасалған. Барлық қызмет те­гін болғаны қуанышты. Мемлекет тарапынан зор қолдау көрсетілді. Спартакиадада 8 ойын спорт түрінен жарысқа түстік. Табиғатының көріктілігі туристерді таңғалдырады. Біз тоқтаған қонақ үйде футболшылар, регби, америкалық футбол, ережесіз жекпе-жек шеберлері болды. Спорт жұлдыздарымен кездесу барысында еліміз туралы айтып бердік. Елімізден барған азаматтарды жат жерде көргенімізге шын қуандық. Түркияның бірқатар қаласында болып, сауда-саттық барысына қанықтық. Тауарлардың бағасын едәуір арзан екенін аңғардық. Тоғызқұмалақ жарысында нәтижені талдау арқылы, ойынымызды дамыта білдік. Өзіміз секілді замандас достарымызбен тәжірибе алмастық.

Ерасыл ПЕРНЕБАЕВ, тоғызқұмалақшы, жастар құрамасының мүшесі:

– Құрама сапындағы жастардың көбісі шетелге алғаш шықты десем қателеспеймін. Біз демалыс уақытында Түркия елінің спортшыларымен теннис ойнасақ, украи­налықтармен волейболдан жолдастық кездесу өткіздік. Анталия қаласының Спарта және Санта көлдеріне барған кезімізде қызықты дүниелерге қанық­тық. Ал Билек қа­ласында болғанымызда Германия мен Ресей елінің азаматтарымен Жерорта теңізінің кереметтерін көзімізбен көрдік. Күнделікті тоғызқұмалақ ойынынан сайысқа түс­кен уақытта өз деңгейімізді білдік. Кемшін тұстарды ба­ғамдадық. Алдағы түрлі чемпионаттарға дайындықты пысықтадық, бапкерлер үмітін ақтаймыз деп сенемін.

Нұрай мен Нұрила Мектепхан, тоғыз­құмалақ­шылар, жастар құрама­сының мү­ше­лері.

– Біз үшін де Түркия сапары қызықты сәт­терімен есте қалды. Әрбір ойыншының қарым-қабілетін ерекше бағалаймыз. Анадолы елінің тұрғындары қонақты ай­рық­ша құрмет­тейді екен. «Lavanta tepesi hotel» қонақ үйінің заманауи үлгідегі жабдықталуы қуантады. Жайлы ортаны сезіне білдік. Біруақ сабақтан қол үзіп, өзіміз ынта-жігермен тоғызқұмалаққа ден қойдық. Достарымызбен бірге дүкен аралап қажетті бұйымдар алдық. Ауылға базарлық әкелуге асықтық. Ең бастысы, тоғызқұмалақтың күннен-күнге өзгеше дамып келе жатқанына көз жеткіздік.

Жыл көлемінде жақсы көрсеткішпен дара­ланған спортшыларды жеке жаттық­тырушысы Білімжан Елеусінов Азия біріншілігіне дайын­дау­да. Алдағы уақытта сырдариялық спортшы­лар­дың байрақты бәсекеде топ жаратынына сенеміз.

Балтабай ОРДАБЕКОВ