Теңге – Тәуелсіз елдің валютасы

1993 жылы елімізде айтулы оқиға орын алды. Тәуелсіздіктің алғашқы жылында, қараша айында ұлттық валюта – теңге қол­данысқа енгізілді.

Ұлттық валютаны енгізуге байланысты құрылған мем­лекеттік комиссия ең алдымен оның тұжырымдамасын әзірледі. Тұжырымдамада жаңа валютаны енгізу мерзімі, айырбастау пунктеріне тасымалдау тәсілдері, қолма-қол ақ­шаны айырбастау лимиті мен коэфициенті, валюта ба­ғамы, т.б. мәселелер нақтыланды.

Тарихи оқиға 1993 жылдың 12 қарашасымен тұспа-тұс келді. Осы күні Қазақстан Республикасының Тұңғыш Пре­зиденті Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан Республикасының Ұлттық валютасын енгізу туралы» Жарлыққа қол қойды. Маңызды құжатта «Республика аумағында 1993 жылдың 15 қараша күні ұлттық валюта – теңге айналымға енгізілсін, ал 1993 жылдың 18 қарашадан бастап теңге заңды төлемге айналады» деп көрсетілді.

Елбасы Жарлыққа қол қойған күннен бастап ақпарат құ­рал­дары жаңа валютаның суретін жариялай бастады. Теңгеде еліміздің тарихи тұлғалары бейнелгені қуанышты жағ­дай болатын.

Бір теңгелік қағаз банкнотта – әлемнің екінші ұстазы атан­ған Әбу Насыр әл-Фараби, үш теңгеде – атақты ақын Сүйінбай Аронұлы, бес теңгеде – күйші Құрманғазы, он тең­геде – ғалым Шоқан Уәлиханов, жиырма теңгеде – ұлы ақын Абай Құнанбайұлы, елу теңгеде – Әбілхайыр хан, жүз тең­геде – Абылай хан бейнелері көрініс тапты.

Осыдан жиырма сегіз жыл бұрынғы күнді еске алсақ, қара­шаның 15-нен басталған орыстың рублін теңгеге айырбастауға тура 6 күн уақыт берілді. Осы күн аралығында айырбастау пункттеріне асыққан халық қолда бар ақшасын ұлттық валютаға айырбастап үлгерді. Халық 500 сом ақ­шасын 1 теңгеге айырбастады. АҚШ валютасының долларға шаққандағы құны – 1 доллар 4,75 теңге болып бекітілді.

Ел Тәуелсіздігінің алғашқы жылдарынан бастап ел еге­мендігінің бір белгісі ретінде халыққа қызмет жасап келе жатқан теңгенің өмірге келгеніне де 28 жыл болды.Қазақ елін әлемге танытқан, ел абыройын асқақтатқан төл теңгеміз осы жылдар ішінде өзінің тұрақтылығын, өзін­дік бағытын арттырды.

Ұлттық валюта уақыт өткен сайын бірнеше рет қай­тара жаңғырды. Бұл теңгенің ел тәуелсіздігін нығайту жо­лындағы нақты қадам ретінде айшықталған-ды.

Айта кету керек, жыл сайын 15 қарашаны «теңгенің туған күні» деп, халқымыз атаулы күнді ерекше қуанышпен атап өтеді.

Бибісара ЖАНӘЛІ