Тоғызқұмалақ шебері
Жақында Қызылорда қаласындағы мұз айдыны кешенінде ардагерлер арасында тоғызқұмалақтан екі мәрте ҚР чемпионы Мектепхан Елеусіновтің 70 жасқа толуына орай ұлттық ойыннан республика біріншілігі өтті.Дүбірлі жарысқа еліміздің 13 облысы мен Нұрсұлтан қаласынан барлығы 62 ардагер спортшы қатысты. Олардың төртеуі халықаралық дәрежедегі спорт шебері, жетеуі Қазақстанның спорт шебері, 40-тан астамы ҚР спорт шеберлігіне үміткерлер. Жарысқа қатысушылардың барлығы «Ашық» бағдарламасы бойынша тексеруден өтіп, сайысқа жіберілді.
Дүбірлі доданы Қызылорда облыстық дене шынықтыру және спорт басқармасының басшысы Ж.Оспанов ашып, ұлттық құндылығымыз тоғызқұмалақ ойынының өңірде даму жөнінде баяндап, тәуелсіздік жылдары Сыр елі спортшыларының жеткен жетістіктеріне тоқталды. Саңлақ спортшы Мектепхан Елеусіновке құттықтау хат табыстап, иығына шапан жапты.
Біріншіліктің ашылу салтанатында Дүниежүзілік тоғызқұмалақ қауымдастығының вице-президенті М.Шотаев сырдариялық Елеусіновтер әулетінің елімізде ұлттық ойынның дамуына үлесі зор екенін атап өтті. Шынындада бұл отбасында әлем, Азия, ҚР чемпиондары тәрбиеленген. Бір ҚР еңбек сіңірген спорт шебері, екі ҚР еңбек сіңірген жаттықтушы, төрт спорт шебері, екі спорт шеберлігіне үміткерлер осы отбасынан шығып, әулеттің мерейін тасытты. Бүгінде Мектепхан ағаның немерелері де үздік нәтиже көрсетіп, ұрпақтар сабақтастығын жалғастырып келеді. Салтанатты жиында М.Шотаев мерейтой иесіне федерацияның құттықтау хаты мен «Тоғызқұмалақ қайраткері» төсбелгісін табыстады.
Республикалық біріншілік 40 және 60 жас аралығындағы ерлер мен әйелдер арасында тоғызқұмалақтың рапид және классика түрінен өткізілді. Бес күнге созылған тартысты бәсекеде үздіктер суырылып алға шықты. Рапид түрінен 40 жас аралығында ерлерден Нұр-Сұлтан қаласының өкілі М.Шотаев жеңімпаз деп танылды. Екінші орынды Түркістан облысының тоғызқұмалақшысы М.Сманов иеленсе, үшінші орынды қостанайлық Б.Әбілбеков пен ақтөбелік Б.Төлегенов өзара бөлісті. Осы турда әйелдер арасында қызылордалық С.Лекерова жеңімпаз атанса, павлодарлық Л.Жанғазинова екінші орынды еншіледі. Ал маңғыстаулық Г.Жакиева мен алматылық А.Жақапбаева үшінші орынға табан тіреді.
Тоғызқұмалақтың рапид түрі 55 жастағы әйелдер арасында тартысты өтті. Мұнда алматылық К.Мусаева жеңіс тұғырынан көрінді. Қызылордалық Қ.Секина екінші тұғырдан көрінсе, алматылық Г.Абдулғапова мен қызылордалық А.Түменбай үшінші орынды өзара бөлісті. 60 жастағы ерлер арасында рапидтен қарағандылық Б.Бисенаев чемпион атанса, мерей той иесі қызылордалық М.Елеусінов екінші тұғырға көтерілді. Ал алматылық М.Ноғайбаев пен қарағандылық Қ.Байғабылов үшінші жүлдеге ие болды.
Классика түрінен 40 жастағы ерлер арасында қостанайлық Б.Әбілбеков чемпион атанса, атыраулық Қ.Әсіметов екінші орынды иеленді. Ақтөбелік Б.Төлегенов пен елордалық М.Шотаев үшінші орынды өзара бөлісті. 40 жастағы әйелдер арасында алматылық А.Жақапбаева жеңімпаз деп танылса, маңғыстаулық Г.Жәкиева екінші тұғырдан көрінді. Үшінші орынды қызылордалықтар С.Лекерова мен А.Жакипова өзара бөлісті. 55 жастағы әйелдер арасында алматылықтар К.Мусаева бірінші орынды, Қ.Рысалова екінші орынды иемденсе, қызылордалық Қ.Секина мен алматылық Г.Абдуғапова үшінші тұғырдан көрінді. Ал 60 жастағы ерлер арасында батысқазақстандық А.Тастайбеков чемпиондық тұғырдан көрінсе, алматылық Б.Әзімжанов екінші орынды жеңіп алды. Үшінші орынды түркістандық І.Әшімов пен қарағандылық Қ.Байғабылов өзара бөлісті.
Ұлттық ойынның төресі – тоғызқұмалық турнирін ел мақтанышы, олимпиада чемпионы, жерлесіміз, Қызылорда қалалық мұз айдыны кешенінің директоры Илья Ильин арнайы тамашалап, ұлттық ойынға деген ерекше ықыласын білдірді. Әлем чемпионы Хәкімжан Елеусіновтен тоғызқұмалақ ойынын үйренуге ынталы екенін айтты.
Жарыс қорытындысында жеңімпаздар мен жүлдегерлер ҚР мәдениет және спорт министірлігі белгілеген медалдар және дипломдармен марапатталып, демеушілер тарапынан бағалы сыйлықтарға ие болды.
Шаһарбек Нұрсейітов
