Бабамыздың үнісің сен...

Таланттардың өлкесі саналатын қасиетті Сырдариядан дәулескер күйшілер шыққан. Олардың қатарындағы күйші-сазгерлер Құ­рақтың Досжаны, Сламбек Ысқақов, күй­шілер Рақыш Ысқақов, Нұрділда Құрманбаев, Шәріп Нұрадиновтар төгілтіп күй шертіп, қасиетті қара домбыраның қоңыр үнімен жұрт­шылықтың құлақ құрышын қандырған. Саф өнердің сарқылмауына үлес қосқан сол дара дарындылардың бүгінгі ізбасарлары да домбыраның құла­ғында ойнап, ұлттық құндылықты ұлықтау жолында аянып жүр­ген жоқ.

Бүгінде ауданда дәулескер күйші Құрақ­тың Досжанының есімі әркез жаңғырып келеді. Олай дейтініміз, «Құрақ­тың Дос­жаны» атындағы халық ұлт аспаптар оркестрі осыдан 74 жыл бұрын құрылып, оның құрамында көптеген дарынды, өнерлі күйшілер тәрбиеленіп келеді. Сансызбай Сәдуақасұлы жетекшілік жасайтын оркестр­ден Алдияр Шағдатов, Дина, Дана Нұрабаевалар, Нұржан Оспанов секілді өнерлілер аудан мерейін үстем етіп жүр.

Тарт күйіңді, домбыра!
Төгіл, төгіл тәтті күй,
Тау суындай сылдыра,
Желпін, желпін жел соқтыр!
Тауда тұман тұрмасын,
Көкте бұлт ыдыра!
Тыңдамаған қоймасын,
Ойды-қырды қыдыра,
Құлшына тарт, домбыра..., – деп Ілияс Жансүгіров жырлағандай, ұлттық аспап ұлт ұстыны ретінде жоғары бағаланады. Осы киелі аспапты қадір тұтқан әр қазақтың тө­рінде домбыра ілулі тұр. Ал әкеден балаға беріліп, талай жанның көңіл құрышын қан­дырған қос ішекті аспаптың кейбірі бү­гінде аудандық тарихи өлкетану музейі қо­рында сақтаулы. Музейде қазіргі таңда ақын С.Ембергеновтың, Ж.Бекпембеттің қол­данған домбыралары, қолөнер шебері, Қа­зақстан Суретшілер Одағының мүшесі Ж.Маханбеттің кәде-сыйлық домбыралар кол­лекциясы және аудандық мәдениет үйі ор­кестрлері қолданған домбыра-контрабас бар.

– Ұлттық домбыра күніне байланыс­ты аудандық тарихи өлкетану музейін­де қордағы домбыралардан көрме ұйымдас­тырылды. Негізі, аудандық музей алғаш ашылып, экспонаттар қоры жасақталғанда ақын Сейітмұрат Ембергенов өз қолымен жасаған домбыраны осында қойған. Одан кейін со­ғыс ардагері Жарылқасын Бек­пембеттің қолданған домбырасын жары әкеліп өткізген. Осылайша, музей қорында домбыралар коллекциясы жасақталған, – дейді аудандық тарихи өлкетану музейінің ғылыми қызметкері Салтанат Қуандықова.

Жалпы, музей қорындағы ұлттық аспаптар көненің көзі саналады. Сондықтан олармен танысып, қолданған тұлғаларды тану кейінгі толқынға тағылым екені сөзсіз. Қай кезде де қасиетті домбыра қазақтың үні һәм ұлт ұстыны болып қала береді.

Ердос СӘРСЕНБЕКҰЛЫ