БЕЙБІТШІЛІКТІ ТУ ЕТКЕН ҚАЗАҚ ЕЛІ
Қазақ халқының ежелгі тұрмысы мен өмір сүру дағдысы тарих беттерінде алтын әріптермен таңбаланып, елеулі оқиғалар желісі өз заманында орын алды. Ат үстінен түспей найзасын үстемдігін көрсетіп, жауына түйреген ата-бабамыздың бейбітшілік жолындағы қажырлы қайраткерлігі тұтастай жер бетінде ұлт болып қалыптасуымыздың жарқын үлгісі еді. Біздің ана тіліміз, діліміз, дініміз мәңгілік атадан мұра ретінде қалған баға жетпес байлық саналады. Бұл үшеуінің өзегінде рухы биік қазақтың нағыз қайсарлығы, табандылығы мен айбарлылығы көрініс табады.
Ұлт руханиятының негізгі бөлшегі – ана тілі. Талай ғасырлар бойы қаншама қиындықты бастан өткеріп, өзгеге бодан болудың жанкешті қасіретін татқанымыз мәлім. Осы ретте тауқыметті жылдар тоғысында басқыншы озбырдың нақ жоспары түбегейлі ұлт басына қара бұлтты үйіріп, әлем сахнасынан қазақ мемлекетін жою еді. Десек те, олардың үстемдігіне қарамастан тіліміздің шұрайлылығын сақтап, бекем бірлігімізді көрсете білдік. Небір даналы сөздердің шығуына, мәдениетіміз бен әдебиетіміздің негізінің қалануына тіліміздің өміршеңдігі бірден-бір себепкер. «Түрлі-түрлі байлық бар. Солардың таңдауын берсе, мен тіл байлығын таңдар едім. Өйткені тіл байлығы – бәрінен де сенімді байлық» деп Ғабиден Мұстафин айтқандай жол көрсетер бойтұмарымыз яки байлығымыз ана тіліміз. Сан ғасырлық тарих шежіресінде қазақ халқының көрнекті ғұламалары, сөз маржанын терген дана шешендері, әділдікті жақтаған билері екі жаққа бірдей бітім айтып, дауласқан ағайынды татуластырған. Қорасы іргелес жатқан туысты жақындастырып, араздыққа жол бермеген. Қашанда әділдік жолында құрбан болған қазақ зиялылары өзге ұлт өкілдерін бауырына басып, бір нанды бөлісе жеген. Құндылықтар көкжиегі кеңейіп, тіліміздің мәртебесі артқан. Тәуелсіздік алған жылдардан бері тарихи Отанына тұрақтап қалған түрлі этнос өкілдері қазақ өркениетімен бірге жасасып келеді.
Татулық символы саналатын бейбітшілік шаңырағы астында тоғысқан жандар ел келешегі кемелдене түсетініне сенеді. Әркез ұлт мәдениетін өз салт-дәстүрімен ұштастырып, өшпес мұра ретінде болашақтың алтын діңгегін тұрғызары хақ. Негізінен тұрақтылық кепілі асыл дініміздің мейілінше тазалығы мен іңкәрлығында. Адамзат қоғамындағы аса күрделі де маңызды әлеуметтік-мәдени сана ретінде дініміз өз құндылығын жоғалтпайды. Діннің басты мақсатын адамның рухани жетілуі және оның жаратушы Құдайға сенімімен байланыстырады. «Рух – таза ақыл» демекші жан тазалығы адамзат танымының таразысына түседі. Ақылыңмен пайдалы істі қарекет етсең, өмірде жасаған жақсылығың артады. Дүниежүзінде қанша халық болса, соншалықты өзіне тән ұстанатын қасиетті діні бар десек жарасады. Жалпы алғанда халқымыз Ислам дінімен қуаттанып, Алла тағаланың адамзат баласына төккен мейірім-шапағатына бөленіп келеді. Ізгілік нұрына малшынған адамзат баласы ішкі жан дүниесіндегі рухты күшіне мойын ұсынады.
«Бірлігі барды – жау алмайды» дегендей ел тұтастығының қайнар көзі рухани келісімнің орын алуында. Бүгінде 130-дан астам ұлт өкілдерінің арман-мақсаты бір арнаға ұйысып, ырысты тірілігімізбен біте қайнасып, ынтымағы жарасқан ел екендігімізді айшықтау үстінде. Елбасы Н.Назарбаевтың тың бастамасы рухани келісім жолында бірнеше маңызды оқиғалардың куәгері атандық. Жоғарыда аталған ана тіліміз бен дініміздің жанды болмысы айқындалып, теріс пиғылды әдеттерді жою белең алды. Ұрпақтар сабақтастығы жанданып, жаңа заман өкілдері орасан мол мүмкіндіктерге жол ашты. Рухани құндылығымыз түрліше сипатқа еніп, тілі басқа тілегі бір түрлі этнос өкілдерінің тынымсыз еңбек етуіне, тең құқықты өмір сүруіне қолайлы орта қалыптасты. Рухани келісімнің ұстанған басты мақсаты ұлттар арасындағы бірлікті, ынтымақты, діни төзімділікті нығайту болып табылады. Сонымен қатар адам бойындағы қадір-қасиеттің жоғарылауы айналасындағы қоғам мүшелерімен тығыз байланыс орнатуға дәнекер болатыны сөзсіз. Жасандылықты бойымыздан ада ұстап, рухани ашкөзділіктен арылып, өзгеден үйренуге тұрарлық тәрбиені меңгере алсақ құба-құп. Өйткені, жамандықтан жиреніп, жақсылықты игілігімізге пайдалану парыз. Достығымыз қашанда жарасып, тарих қойнауында аттары өшпестей қалған бауырлас халықтардың ортақ тіл табысуы татулықтың алтын қазығына айналады. Сөзсіз түрлі этнос өкілдері зайырлы мемлекетіміздің саясатына құрмет көрсете отырып, ұлттық салт-дәстүрін, әдеп-ғұрпын, ырым-тиымдарын, діни жоралғыларын берік ұстанады. Сондай-ақ, қазақ мәдениетіндегі қазыналы ғұрпымызды қастерлеп, үнемі жастардың бойына сіңіреді. Дін тұрғысынан еш уақытта алауыздыққа жол бермей, арандатушылық жұрнақтарын күйрету ортақ рухани келісім арқылы жүзеге асады.
Ең алғаш Тәуелсіздігін алып, айтарлықтай орасан дәрежеге жеткен Қазақстан әлем елдері ішінде тұрақтылығы нық орныққандығымен көпшілікке үлгі. Өсіп-өркендеу жолында ең бірінші кезектегі қағида халықтың тынышытығын сақтап қалу. Рухани келісім негізінде бейбіт өмірді қалыптастыру, ұлтаралық байланысты орнату мемлекеттің маңызды старатегиялық жоспарының бұлжытпас бөлшегі.
Бүгінде жаһандану заманында адами құндылықтарымызды бойымызда жоғалтпай ұстау басты міндетіміз. Халықтың рухани мәдениетін бейбітшілікке, келісімге, әділдікке ұмтылдыру бүгінгі қоғам өміріне қажетті құбылыс. Ендеше, алдағы уақытта рухани келісім шеңберінде бейбітшілік орнап, ұлт болашағын жандандыруда жасампаз істер жүзеге асатыны сөзсіз. Демек, қазақтың тілі, ділі, діні, рухани байлығы, мәдени құндылығы, ұлтаралық достастығы сенімді түрде жаңа сипатқа енеді. Ол дегеніміз: Мәңгілік Қазақстанның өсіп-өркендеуіне айрықша серпін береді.
Балтабай ОРДАБЕКОВ