Қазақ қоғамында жастар үлкендерге қарап бой түзеп, тәлім-тәрбиесі мен үлгі-өнегесін санасына сіңіріп өскен. Ықылым заманнан бері халқымыз көпшілік ортада болсын, жанұяда болсын әрбір ісін шаңырақтың шаттығын ұстап отырған қазы­налы қарттарымыздың бата беруімен бастайды. Сөз қасиеті мен қадірін түсінген халқымыз бата беруге, бата сұрауға аса мән берген. Бата беру рәсімінің өзінің орны мен түрлері бар. Мән-мағынасы мен қасиетін біле-білген адамға батаның орны бөлек. Өкінішке орай соңғы кезде той-томалақта, көпшілік жиында батаны тілекпен шатастырып жататындар жиі кездесіп жүр. Бата берудің орнына тілек айтып кететін жағдайлар да жоқ емес. Тіпті батаны діндегі дұғамен шатас­тыратындар көбейді. Кей кездерде бата беріңіз десе абдырап не айтарын білмей қалатындарды да көріп жүрміз. Расымен де қазіргі таңда бата беру дәстүрі кенжелеп кеткені өтірік емес. Мәселен үлкен қуаныш тойларда ас қайыру рәсімі ішімдік ішіп отырған үлкендердің біріне беріліп жатады. Бұл қаншалықты дұрыс?

Бұндай әрекет құндылы­ғы­мыз­дың қадірін қашы­рып, мән-мағынасын жоғал­­татыны сөз­­сіз. Бата беру салтының о бас­­тағы мәні де, қаді­рі жоға­лып бара жат­қаны алаң­датады. Десек те бұл дәстүр­­дің маңыздылығы мен мазмұнын ұмытпа­ғанымыз жөн.

Бала тәрбиесінде ата мен әже мектебінің, тәр­бие­сінің рөлі жоғары. Қай кезде де әже деген сөзді естігенде бірден көз алдымызға жүзі нұрлы, ақ жаулықты, кең етекті көйлек киген, бейнеттің зейнетін көріп отырған ақ жаулықты ананы елестетеміз. Заман өзгерді ме, әлде адам өзгерді ме, әйтеуір қазіргі кезде ақ жаулық тағып, кимешек киіп жүрген әжелерімізді көп көре бермейміз. Ежелден бері ата-бабаларымыз ақ жаулықты құрметтеген. Салт-дәстүріміз бен тарихқа үңілсек бұрынғы әжелеріміз ешқашан жаулықсыз жүрмеген. Пайғамбар жасынан асқан аналары­мыз міндетті түрде орамалды беліне дейін түсіріп тартқан. Жіп иіріп, тоқыма тоқып, кимешек киіп жүретін ақ жаулықты әжені тек кинодан яки көрініс­тен ғана көретін күйге жеттік. Не десе де үлкен­дердің жаулықсыз жүргені оғаш көрінеді. Өзі жаулық тақпаса, қызы мен келінінен бұны қалай талап етсін?! Ақиық ақын Мұқағали Мақатаевтың «ақ киме­шек көрінсе сені көрем, ақ кимешек жоғалса нені көрем» деген өлең жолдары еріксіз ойға оралады.

Тәрбиенің негізі отбасынан бас­тау алады. Біз үлкен­­­ге қарап бой түзеп, үлгі-өнеге аламыз. Алай­да қазір­ жол көрсетер үлкендердің жасы­на сай киінбейтіні де қынжылтады. Кей отбасыда келіннің көзінше келте киім киіп жүру былай тұрсын, көп­шілік орында сыптай болып, денесін көрсетіп киінетіндерді де көріп жүрміз. «Үлкендеріміздің өзі осындай үлгі көрсетсе, жастарымыз не болмақ?!» де­ген сұрақ мазалайтыны өтірік емес.

Ұлттық құндылықтарымыздан алыстап бара жатқандаймыз. «Сын түзелмей, мін түзелмес» демекші, тек қана жақсы нәрселерді ғана көрсетіп, айтып қана қоймай, осындай кемшін тұстарды козғаған жөн деп есептейміз. Ұрпағымыздың тәрбиелі болуы үшін үлкендеріміз өнегелі болуы керек.