Таңдаған мамандығының таңдаулысы

Гүлназ Құлымбетова қасиетті маман­дық жолына түсіп, бала тәрбиелеу ісін өмірлік серік өтуді кішкентай күнінен армандаған. Жастайынан атасы Әбілхайыр Құлымбетовтің қызметіне қарап бой түзеп, сол кісіден үлгі алған.

Әбілхайыр ақсақал кезінде №129 Қы­зыл Ту атында болған орта мектептің ди­рек­торы болған. Жас ұрпаққа тәлім мен тәр­биені қатар игертіп, Қалтайдай қарым­ды қаламгер, Әбіраштай айтулы ақын­дарды түлетіп ұшырған. Отбасында әке-анасымен қатар ата-әженің тәр­бие­сін көріп өскен Гүлназ кішкентай кезінен әділ­дікке, тазалыққа бой үйреткен. Өзі 1972 жылы Шіркейлі ауылындағы бере­кесі тасыған шаңырақта дүние есігін ашқан. Шаңыра­ғында сәби үні шырқалған әкесі Қуаныш­байдың қуанышында шек болмаған. Қуаныш­бай Әбілхайырұлы туған ауылының өркендеуіне үлес қосқан, еңбегімен ел құр­метіне бөленген қарапайым жан. Ма­мандығы электр саласымен байланысты. Ал анасы Құр­ман­күл Жакеева – зейнеттік демалысқа шық­қанша тынымсыз еңбек еткен ақ халатты абзал жан. Мамандығы – фельдшер.

– Мектеп қабырғасындағы аяулы ұстаз­дарым Ә.Құдайбергенов, Д.Әлиасқа­ров, Ә.Палымбетов, Б.Сүлейменов, З.Та­ңат­қанова, Б.Зарипова, Ж.Азаматова се­кіл­ді ұлағатты ұстаздардан алған тәлімді тәр­бие мен сапалы білімнің арқасында мен де мұғалімдік мамандықты таңдадым. Жібек апайым­ның өлеңді мәнеріне келтіріп оқуы, әр сабақты әсерлі етіп өткізуі қазақ тілі мен әдебиеті мамандығын таңдауыма ықпал етті. Атамның ұлағатты ұстаздық жо­лын мен осылай бастап, абыроймен жал­­ғастырып келемін, – деді Гүлназ апай бізбен әңгімесінде.

Г.Құлымбетова 1994 жылы Қызылорда қаласындағы Қорқыт ата атындағы инсти­тутты бітірген соң Нұрлыбек Шадановпен шаңырақ көтереді. Тағдыр айдап, Қоға­лыкөл ауылына қоныс аударады. Осындағы №44 орта мектепке жұмысқа орналасады. Міне, содан бері аталған білім ордасында бала тәрбиелеу ісімен айналысып, ел өркендеуіне өзіндік үлесін қосып келеді.

– Сол кезеңде менің есімде ерекше сақ­талғаны – институтты бітіргеннен кейін әрқайсысымыз өз ауданымызға жолдама алу үшін облыстық білім басқармасының басшысы Әли Мүсілімовтің қабылдауында болған кезіміз. Ол кісі барынша қарапайым және өте талапшыл жан екен. Бірінші күні бізді қабылдауға сағат 15.00-ге шақырған болатын. Алайда, көпшілігі айтылған уа­қыт­­­­­тан кешігіп келді. Ағай бізді келесі күнге дәл сол уақытқа қайта шақырды. Сонда «Өздерің аз уақыттан кейін мұғалімдік қыз­метті бастағалы отырсыңдар. Сабаққа да осылай кешігіп баратын болсаңдар, оқу­шыға қалай талап қоясыңдар? Баланы тәрбиелеу үшін алдымен өздерің тәрбиелі болуларың керек» деп қатаң ескерту жасаған еді. Сондағы айтқан сөзін мен осы кезге дейін басты ұстанымым етіп келемін, – дейді Г.Құлымбетова алғаш еңбек жолын бастаған кездер туралы естеліктерді есіне түсіріп.

Бала тәрбиесі – баршаның ісі. Дегенмен, басты талап ата-ана мен мұғалімге қойылатыны анық. Осы ретте қызығы мен қиындығы қатар жүретін мұғалімдік мамандықтың иесі болу үлкен жауапкершілік жүктейтіні белгілі. Ол үшін үлкен төзім мен жігер керек.

– «Болат қайнауда шынығады» дейді халық даналығы. Мәртебелі мамандықтың мерейлі иесі болуыма бірден-бір ықпал еткен сол уақытта оқу ісінің меңгерушілігі қызметін атқарған М.Іскендіров және сол кезеңдегі талап бойынша «ақылшы-ұс­та­зым» болған Е.Ысқақов ағайларды ерек­ше атап өткім келеді. Ол кісілер әр­дайым сабағыма және сыныптан тыс іс-шараларыма қатысып, өзіндік пікірімен бөлісе отырып, менің кәсіби толысуыма зор ықпал еткен болатын. Әсіресе, Мұрат ағайдың «Балам, пайдаланған көрнекі құралдарың эстетикалық талғамға сай болсын» деген ескертуін осы кезге дейін сабақ немесе іс-шара өткізген са­йын өзіме бас­ты талап етіп қоямын. Сабақ арасындағы үзіліс уақытында Есенжол ағайдан тү­сінбеген тұсыңды сұрай қалсаң «Е-е, балам, ол былай ғой» деп бастап, байсалды жауап беруінің өзі менің кәсіби өсуіме көп ықпал еткен еді. Өкінішке орай, Есенжол ағай қазір арамызда жоқ, бақилыққа аттанған, – деді кейіпкеріміз өзінің ақылшы ұстаздары туралы ой тербеп.

«Менің ұзақ жылғы тәжірибемнен түй­генім – тек мұғалім оқушыны тәрбиелеп қана қоймайды екен. Оқушының да мұ­ғалімге ой салып, бағыт беретін кездері де болады» дейді тәжірибелі маман. Гүлназ апай алғаш еңбек жолын бас­тап, мамандықтың қыр-сырына енді ден қойып жүрген кезі екен. Сабақ беретін сыныбындағы оқушылар сабақ барысын­да баяу, көздерінде қорқыныш бардай сезіледі ұстазға. Бала мен оқытушы арасындағы байланысты бірінші орынға қоя­тын мұғалім оқушыларға «Балалар, менің сабағымды түсінбей жүрсіңдер ме? Әлде сабақ қиын ба?» деп ашық сұрақ қойыпты. Сонда оқушылардан «Жоқ, апай, сіздің сабағыңызды жақсы түсінеміз. Алай­­да, біз сізден қорқа-соқтаймыз. Сіз сабаққа кіргенде және сабақ уақытында қаба­ғыңызды түйіп жүресіз» депті. Оқушы­мен дұрыс коммуникация құра алған Гүлназ апай оқушылардың сынын дұрыс қабылдап, сабақ барысын одан сайын қы­зықты өткізуге күш алған екен. «Мен мұ­ғалімнің баланы тәрбиелей отырып өзінің де тәрбиеленетіндігіне көзім жетті. Балалардың өз ойын батыл айтуы маған ой салумен қатар, оқушылармен арадағы байланыстың нығаюына ықпал етті» дейді сондағы бір қызықты күндерді еске түсіген білікті маман.

Гүлназ апай мектепте білікті ұстаз, оқу­шылардың сүйікті мұғалімі болса, отбасында аяулы жар, асыл ана, ардақты әже. Жолдасы да үнемі қызметіне, уақытпен санас­пай жұмыс істеуіне мүмкіндік бе­ріп, әркез қолдау көрсетіп отырады. Отба­сы­ның, арқасүйер азаматының рухани қолдауын әркез сезінетін аяулы жан Н.Шадановпен бірге бір ұл, екі қызды тәр­бие­­­­леп өсірген. Ұлы Даниярдың мамандығы – орманшы. Аружан есімді келін әкеліп, ата-ана­сын қуантқан. Ата-ана ізін қуып, шат­тыққа толы шаңырақтың негізін салған жандар дүниеге Феруза, Әли, Нұрғали есімді сүйкімді бүлдіршіндерді әкелген. Ал қыз­дың үлкені Назерке – кітапханашы, Әйге­рім – магистрант.

– Отбасындағы жарасымды өмірдің арқа­сында мен қазіргі уақытта таңдаған мамандығымның таңдаулы иесі болып отыр­мын. Мақтан тұтар шәкірттерім де баршылық. Атап айтқанда, Ж.Тоқмырзаева, Д.Қырдан, Г.Демжанова, Б.Айқынқызы жә­не бас­қалары. Институтта оқып жүрген кезде ұстазым Ә.Жақыпов ағай өзінің «Тү­йе өсірушінің түсіндірме сөздігі» атты кітабына «Гүлназ, шәкірттерің өзіңнен биік болғай!» деп қолтаңба жазғанда, сол сөздің мағынасын ол уақытта дұрыс түсін­беппін. Шынымды айтсам, неге менен гөрі шәкірттерім биік болу керек деген ойда болған едім. Кейін түсіндім, бұл мұғалім үшін айтылар тілектің ең құндысы екен, – дейді кейіпкеріміз.

Ендеше біз де білікті маман, ұлағатты ұстаз, отбасының шамшырағына айналған аяулы жанға балаларыңыздың қызығын көре беріңіз, ұстаздан озар шәкірттеріңіз көп болсын деп тілек білдіреміз.

Аружан МҰХАНБЕТҚАЛИ