Асыл ағаға тағзым
«Рухани жаңғыру» бағдарламасынан туындаған мақсат-міндеттерді жүзеге асыру бағытындағы жұмыстар бірлігі бекем, тірлігі көркем Шіркейлі ауылында жүйелі түрде ұйымдастырылуда. Ғұлама ғалымдардың, ишан-ахундардың, ақын-жазушылардың кіндік қаны тамған қасиетті мекенде Құрбан айт мерекесінің екінші күнінде тағылымы мол-іс шара өткізіліп, оған зиялы қауым өкілдері, ардагерлер, ауыл тұрғындары мен қонақтары қатысты.Қ.Мұхамеджанов атындағы ауылдық мәдениет үйінде ұйымдастырылған іс-шара Мәді Диуана Қожаның тоғызыншы ұрпағы, Сыр өңіріндегі Ислам дінінің көрнекті өкілі Құлболды Ишанның шаңырағын ата дәстүрмен ұстап, ізін жалғаған Әкмал Мақсұмның ұлы, сұрапыл соғысқа Отан қорғау үшін аттанып, майдан даласынан хабар-ошарсыз кеткен Шаһабаддин Әбіласановтың 100 жылдығына арналды. Іс-шараны ұйымдастыруға ауылдағы «Мәді Қажы» серіктестігінің директоры, белгілі кәсіпкер Сейткамал Сұлтанов ұйытқы болған. Жомарт азаматтың айтуынша, бұл бастаманы жүзеге асыруға ата-анасының өсиеті мен аманаты негіз болған.
– Елімізде сұм соғыс қайғы-қасірет сыйламаған отбасы жоқ шығар. Біздің де әулеттен бірнеше азамат сындарлы кезеңде соғысқа қатысып, кескілескен шайқастарда өшпес ерлік көрсеткен. Ал ауылымыздың ержүрек майдангерлері жөнінде де көп айтуға, тіпті барлығының өмір жолын жас ұрпаққа үлгі-өнеге етуге болады. Әкем де, анам да соғыс жылдарындағы және соғыстан кейінгі кезеңдердегі естеліктерді бізге көп айтатын. Әсіресе, анам хабар-ошарсыз кеткен ағасы Шаһабаддинді иә өліге, иә тіріге санай алмай, бір дерек табылса екен деп армандаумен өтті. Анамның сол ақ ниеті мен пейілі осы іс-шараны ұйымдастыруға негіз болды. Алдын ала ауыл әкімдігімен, ауылдағы мекеме басшыларымен, дін өкілдерімен ақылдасып, рухани құндылықтарымыз дәріптелетін, көпке үлгі болатын, тәрбиелік мәні зор іс-шара өткізуді қолға алдық. Бүгін сол іс-шараның қорытындысына жиналып отырмыз. Біздің шақыруымызды қабыл алып, арнайы уақыт бөліп келгендеріңіз үшін ризашылығымды білдіремін, – деді «Мәді Қажы» серіктестігінің директоры Сейткамал Сұлтанов.
Іс-шара соғыс жылдарындағы қиын кезеңдерден сыр шертетін қойылыммен басталды. Қойылымда небәрі жиырма жасында соғысқа аттанып, ел қорғау жолына жастық жалыны мен күш-жігерін арнаған Шаһабаддин Әбіласановтың өмірі суреттелді. Ол алғашында майдан даласынан елге хат жазып, хабар беріп тұрса, 1943 жылдан бастап арадағы байланыс үзіледі. Осы ретте өмір жолы іс-шараға арқау болған майдангердің өмірбаянына қысқаша тоқталып өткеніміз жөн шығар.
Майдангер Ш.Әбіласанов 1922 жылы Сырдария ауданына қарасты Қоғалыкөл ауылында дүниеге келген. 1941 жылы ауылшаруашылық техникумына оқуға түсіп, іргелі білім ордасында білім ала жүріп, ақын бабалары Заман ақын, Сайыпназар ахун, Әбдіқайым Мақсұмдардың ізін басып, сол кездің заман ағымына сай түрлі тақырыпта өлең жаза бастаған. Алайда неміс фашистерінің бастаған соғысы «ауыл шаруашылығы маманы боламын, өлеңді өмірлік серік етемін» деген аяулы арманын сағымға айналдырады. Осы техникумда оқып жүрген кезінде әскер қатарына алынады. Алғашында Самарқандтағы әскери атқыштар мектебінде 6 айлық даярлық курсын оқып, кейіннен қолына қару алып, екінші дүниежүзілік соғысқа аттанады. Майданда жүріп қолы қалт еткенде, бауырларына, туған-туыстарына, анасына өлеңмен жазған сағынышты хаттарын жолдап тұрады. Өкінішке қарай, 1943 жылдан бастап жас жауынгерден хат келмей қалады. Ел қорғауға аттанған отбасының тірегін, жалындай жанып келе жатқан талант иесін «өлдіге» қия алмай, аяулы анасы, артынан ерген іні-қарындастары, бауырлары үмітпен, сағынышпен ұзақ жыл күтеді. «Өлді деуге бола ма айтыңдаршы, өлмейтұғын артына сөз қалдырған» демекші, 20 жастан енді ғана асқан шағында екінші дүниежүзілік соғыста хабарсыз кеткен Шаһаббадин Әкмалұлы өзінің қысқа ғұмырында көптеген өлеңдер мен бірнеше поэмалар жазып қалдырған. Ақын ағасының қаламынан туған өлең-жырларын қарындасы Мәшһура 70 жылдан астам уақыт бойы бауырынан қалған жәдігер ретінде өзінің жеке мұрағатында сақтап, аудандық, облыстық газеттерде жарық көріп, бірнеше кітапқа енгізілуіне себепші болған. Жоғарыда атап өткеніміздей, «Асыл ағаға тағзым» атты іс-шараның өтуіне де Мәшһура ананың өсиет-аманаты, бауырына деген сарқылмас сағынышы негіз болған.
Құрбан айт күні ұйымдастырылған тағылымы мол іс-шарада Қазақстан Мұсылмандар Діни басқармасына қарасты Қызылорда облыстық «Ақмешіт-Сырдария» мешітінің наиб имамы Қайырбек Отызбаев қасиетті мерекенің тарихы, мәні мен маңызы туралы насихат айтты. Сондай-ақ бабалар рухына Құран бағыштап, дұға етті. Мұнан соң аудан әкімі М.Ергешбаев сөз сөйлеп, өткенді еске алу өнегелі іс екенін айтып, іс-шараны ұйымдастырушыларға алғысын білдірді.
– Сырдың қасиетті топырағы сан ғасырлық тарих қойнауынан жеткен ғажайып құндылықтардан кенде емес. Қорқыт абыздан бастау алған рухани қазынамыз мол. Қасиетті Арыстан баб, Қожа Ахмет Яссауи мұралары секілді құндылықтардың қатарында Құлболды ишан, Қалжан ахун туралы дәйекті деректердің алатын орны ерекше. Өз заманында «Ақ ишан» атанып, жас кезінен оқу мен ілім игеруге, дінтануға ниеттенген бабалардың өмірі кейінгі ұрпаққа мәңгілік үлгі-өнеге болары хақ. Құлболды ишанның ұрпағын Шаһабаддин Әбіласанов секілді батыр бабалар жалғастырса керек. Ол 20 жасында соғысқа аттанып, ерлікпен қаза тапты. Сұрапыл соғыстың соқпағында от пен оқтың ортасына түсіп, кең-байтақ жерімізді қорғады. Ерліктің ерен үлгісін танытып, бүгінгі бейбіт күн үшін жасаған өлшеусіз ерлігі мәңгі ұмытылмайды, – деді аудан әкімі.
Өз кезегінде журналистика саласының ардагері Қ.Мырзахметұлы мен ардагер-ұстаз Б.Мақашов естеліктерімен бөлісіп, тектілердің мекені болған ауылдан шыққан тұлғаларды дәріптеу ісіне мән берген «Мәді Қажы» серіктестігінің директоры Сейткамал Сұлтановтың жұмысына жеміс тіледі.
Айта кету керек, бұл күні Сыр өңіріне белгілі жыршы-термешілер Әділхан Қуаңбаев пен Марат Сүгірбай терме орындады. Мұнан бөлек Қызылорда облыстық филармониясының әншісі, Шіркейлі ауылының тумасы Гүлфира Әлиханова әуелете ән шырқады. «Шаттық» би тобы «Білезік» биін билесе, Бақыт Сыздықов өзінің ұлы Нұрмұхамедпен бірге бейбітшіліктің символына айналған «Ақкөгершін» әнін ұсынды. Іс-шара қорытындысында Елжан Берістенбаев «Атамекен» әнін орындап, Рақымжан қажы Бәйменов жиналғандарға ақ батасын берді. Сонымен бірге Сейіткамал Сұлтанов батыр баба Шаһабаддин Әбіласановтың 100 жылдығына орай «Асыл ағаға тағзым» атты еске алу іс-шарасы аясында ұйымдастырылған Құран оқу, қазақша күрес, қол күресі, теннис жарыстарынан жеңімпаз атанған азаматтарды марапаттап, бағалы сыйлықтар мен алғыс хаттар табыстады. Соңында облыс аудандары мен ауыл ардагерлеріне, ауыл қонақтарына ас беріліп, бабалар рухына Құран бағышталды.
Ақтөре ИБРАГИМҰЛЫ
