«Балалар жылы»: Келешектің тұтқасы білімді ұрпақта

Тағылымды тәрбие – бала болашағының іргетасы. Қазақтың қарадо­малақ балалары әлемдік деңгейде ел мерейін асыруда. Қарапайым ауылдан шыққан талай баланың жұлдызы жанып, қабілетімен дарындылар қатарына қосылды. Иә, қай кезде де мемлекет баланың үздіксіз дамуына инвестиция құюды тоқтатпайды. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың пәрменімен «2022 жыл – Балалар жылы» деп аталды. Яғни, барыс жылында ел ертеңі – өскелең ұрпақты қолдауға айрықша көңіл бө­лінеді.

ІЗДЕНІС ПЕН ТАЛПЫНЫС  ЖАС ӨРЕННІҢ БАҒЫН АШАДЫ

Мектеп партасында отырған әрбір баланы білімді, дарынды, өнерлі, интеллектуалды етіп тәрбиелеу күн тәртібінен түспейді. Бүгінде аудан бойынша 43 білім беру ұйымы бар. Жалпы, 2021-2022 оқу жылында мектеп жасындағы 8334 оқушыға 1197 педагог дәріс береді. Ең алдымен, «Балалар жылы» аясында жас балғындардың барлық жағынан да­муына жұмыс жасалуы тиіс. Бұл ретте, кәсіби тұрғыдан шыңдалған, білімі жетік подагогтарды тарту маңызды. Шын мәнінде, 5 мектеп-лицей мен 12 орта мектепте оқу жылы барысында балаларға арналған кешінді іс-шаралар қамтылатыны сөзсіз. Өз кезегінде аудандық білім бөлімі балалармен тікелей жұмыс жасайтын мекемелердің материалдық базасын, білім сапасын арттыруға 2022 жылы 10,7 миллиард теңге қаржы бөлуді жоспарлаған.

– Дарынды балалармен жұмыс жасау – уа­қыт талабы. Қазіргі таңда ғылыми тәжірибелер алаңы қалыптасып, мектеп жасынан балаларды зерттеу жұмысына бейімдеген абзал. Мәселен, компьютерлік бағдарламаларды мең­­­­гер­ген жас өрендер робототехника жасау­ға машық. Сонымен бірге, халықаралық, рес­пуб­ликалық, облыстық білім бәсекелерінде бақ­тарын сынаған оқушыларымыз орасан же­тіс­тік­терге қол жеткізуде.

«Балалар жылы» аясында бітіруші тү­лек­терге жағымды жаңалық техникалық маман­дықтарға арналған гранттар са­ны арт­тыру қолға алынбақ. Бұл ретте, білім сынағынан сүрінбей өткен әрбір отбасының балалары жо­ғарғы оқу орындарында тегін білім алуға қол жеткізеді.

Биыл аталған жыл шеңберінде ерекше бі­лім беруді қажет ететін баларлар үшін арнайы құрал-жабдықтармен жасақ­талған кабинеттер ашылады. Өз кезегінде 3 білім ошағында физика, химия пәнін оқытуға арналған кабинеттер пайдалануға беріледі. Ғылыммен айналысатын оқушыларға жаңа мүмкіндіктер жасалады. Биыл 25 пайызға жалақысы көтерілген ұстаздарымыз дарынды балаларды анықтауға, алғыр, өнерлі оқушы­ларды тәрбиелеуге күш-жігерін арнайды. Жалпы, 6 қосымша білім беру ұйымдарындағы үйірмелерде 5433 бала қамтылған. Яғни, қосымша біліммен қамту мен спорт секцияларына әлі де жан-жақты балаларды тартатын боламыз, – дейді аудандық білім бөлімінің басшысы Берік Жәнібеков.

Ауданға қарасты Шіркейлі ауылында дарынды балалар шоғыры қалыптасқан. Бәлкім, киелі топырақтан шыққан зиялы қауым өкілдері мен ұлы тұлғалардың ізбасарлары болуы заң­дылық шығар. Бұл ретте, 4 жыл қатарынан білім ошақтары арасында үздік атанған №129 Ә.Жәмішов атындағы мектеп-лицей өткен жылды табысты қорытындылады. Жанболат На­заров басқаратын мектеп-лицей педагогтары аудандық, облыстық, республикалық білім бәсекелерінде жеңімпаз атанды. «Барлығы ба­ла үшін» дейтін 90-нан астам ұстаздың ең­бегі олимпиада, ҰБТ сынақтарында еселеп қайтты. Ауылдағы білім ошағы айтулы жылда балаларға арналған іс-шаралар жоспарын бекітті.

– Мектеп-лицейдің педагогикалық ке­ңе­­сінің шешімімен «Балалар жылында» 11 іс-­шара бекітілді. «Қазіргі жастардың өмір­лік басымдықтары», «Оқушы мен ұстаз мәде­ниеті», «Құқықтық сауаттылық – заман талабы», «Бақытты отбасы – зор­лық зомбылықсыз әлем», «Денсаулық – ең бас­ты қажеттілік», «Адалдық жүрген жерде, адамдық жүреді», «Біз бақытты баламыз» секілді бірнеше та­қырып аясында балалармен кеңінен жұмыс жа­сайтын боламыз. Күнделікті тәрбие саға­­ты, дөңгелек үстел, пікірталас, спорт­тық іс-шаралар, оқушылардың білім дең­гейін жоға­рылататын олимпиадалар ұйым­дас­тыру жос­парда бар. «Ғылым – теңіз, білім – қа­йық» демекші, біз шәкірттерімізге өмір айдынында адаспай жол табу үшін сапалы білім мен тәрбие беруге тырысамыз, – деді №129 Ә.Жәмішов атындағы мектеп-лицей директоры Жанболат Назаров.

Айтулы жылда аудандық жастар ре­сурс­тық орталығының мамандары да бір­неше іс-шаралар өткізуді көздейді. Мә­селен, орталық дарынды балаларға қол­дау көрсетуге мүдделі. Сонымен бір­ге, қазақ ертегілері желісі бойынша ба­ла­лардың қатысуымен мюзикл құруды жоспарға енгізген.

БАР БІЛІМНІҢ НЕГІЗІ БАЛАБАҚШАДАН ҚАЛАНАДЫ

Қазақта «Адам болатын бала – алысқа қа­райды» деген мәтел бар. Дәл қазіргі уақытта білімді, алғыр балғындардың көптеп шығуына балабақшалардың атқаратын рөлі зор. Жалпы, аудан көлемінде 29 мектепке дейінгі ұйым бар. Оның ішінде, 17 мемлекеттік, 6 жеке ба­ла­бақша, 6 шағын орталық халық баласын тәр­биелеуде. Мектепке дейінгі ұйымдарда 1950 ба­ланы 326 педагог оқытады.

Күнделікті балалармен жұмыс жасайтын «Бақ-Нұр бөбек» балабақшасының тәрбиешісі, жас маман, Жұлдызай Зейдешова «Балалар жылынан» зор үміт күтеді. Айтулы жылда ба­лабақша қызметкерлерінің жалақысы 25 па­йыз­ға өсетіні мәлім. Тек жаңашылдыққа иек ар­татын жас маман балалардың ой-өрісінің да­муы­на, білім алуына түрлі іс-шараларды қам­ту­ды көздейді.

– Бар білімнің негізі балабақшадан қа­ла­нады. «Балалар жылында» балабақша пе­да­­гогтары ерекше серпінмен жұмыс жасай­ды. Себебі, барлық жұмысымыз кішкентай бал­­ғындармен тығыз байланысты. Әркез ата-ана­ның көз қуанышына айналған сәбидің ба­­қытты болғанын қалаймыз. Ертеңгі елдің тұт­қасын ұстай­тын балалардың жан-жақты бо­луы үшін педогогикалық әдістемелерге сүйенеміз. «Балалар жылын» жан-жақты қол­дау мақсатында кешенді іс-шаралар өткіземіз, – дейді жас маман.

КІТАПХАНА – БАЛАЛАР АҚЫЛШЫСЫ

Бүгінде «Ертөстік», «Көксерек», «Алпамыс батыр», «Қобланды» кітаптарын сүйіп оқитын балалар легі аз. Ақылды гаджеттерді жанына серік ететін кейінгі ұрпақ ақыл кенін оқудан қашады. Десек те, «Кітап – ғылым, тілсіз мұ­ғалім» екенін ұмытпаған абзал. Аудандық ба­лалар кітапханасында 40343 кітап қоры жа­сақталған. Кішкентай оқырмандар саны – 2158-і құрайды. «Балалар жылында» аталған кітапхана өз оқырмандарын асыға күтеді.

Қазіргі таңда балалар кітапханасында «Фан­­тазия» үйірмесі, «Жыр жауһар» клубы, «Өлке болып оқимыз» және «Сырға толы Сыр өңірі» жобасы жұмыс жасайды. Тұрақты оқыр­мандарды кітап оқуға қызықтыру үшін арнайы жобалардың берері мол. Жыл көлемінде кітапхана ұжымы ата-бабалар қоныстанған киелі мекендерге, қасиетті жерлерге саяхаттауды мақсат тұтқан. Өз кезегінде кішкентай оқырмандар мен сала мамандары Қалжан ахун медресесіне барып, қасиетті бабаның ту­ғанына 160 жыл толуына орай зиратына тәу етпек.

– ҚР Мәдениет және спорт министрлігі «2021 жылды «Қазақстандағы балалар мен жас­өспірімдердің кітап оқуын қолдау жы­лы» деп жарияланған болатын. Ал биыл ҚР Прези­денті Қасым-Жомарт Тоқаев «Балалар жылы» деп жариялағаны мәлім. Жыл көлемінде біздің ұжым балалардың шығармашылық әлеуетін кө­теру мақсатында тиісті іс-шараларды қолға алатын болады. Бүгінде қорымызға жаңадан 569 кітап қосылды. Жас оқырмандарымызға ертегілер, ғибратты әңгімелер желісінде сах­налық қойылымдар ұсынамыз. Сонымен бірге, еліміз­ге танымал ақын жазушыларға арналған шығармашылық кештер өткізіледі. Біздің мақ­сатымыз – оқырмандар санын көбейту. Бала­лар әдебиетінің жауһарларын кеңінен наси­хаттау, – дейді балалар кітапханасының мең­герушісі Гүлдана Әбенова.

Түйін

Аудан бойынша өткен жылы 887 сәби дү­ниеге келген. «Балалар жылында» бос ұран­шылдыққа салынбай, нақты жобалар қам­тылғаны дұрыс. Мәселен, сарапшылар «Ана ка­питалын» қалыптастыру керектігін айтады. Иә, арнайы капитал негізінде балалардың әлеуметтік тұрғындан жағдайын жақсарту көз­делсе игі. Сонымен бірге, денсаулығында кінәраты бар балалар ерекше қамқорлыққа алынуы тиіс. Бүгінде ауданда 232 мүмкіндігі шектеулі бала бар. Жыл көлемінде олардың денсаулығына жіті көңіл бөлініп, аурушаңдық деңгейі төмендесе жақсы. Көпбалалы отбасылар әлеуметтік көмек игілігін көрсе дейміз. Әйтпесе, жылды нақ цифрмен тізбектеп, іс жү­зінде балаларға пайдалы істер атқарылмаса, бос әурешілік.

Балтабай ОРДАБЕКОВ