Қорық табиғат байлығын қорғайды
Бүгін – Қорықтар мен ұлттық саябақтар күні. Бұл атаулы күннің өзіндік мәні бар. Яғни 1916 жылы осы күні Ресейде алғаш рет «Баргузин» қорығы ашылған. Қорық ең терең көл Байқал көлінің жағалауында орналасқан. Мұндағы жабайы табиғат мұрасын мемлекеттің заңнамасы қорғайды.
Бұл мереке біздің елімізде де атап өтіледі. Қазақстан аумағында 10 қорық орналасқан. Жыл сайын бұл ғажайып орындарға мыңдаған туристер келеді.
Ел аумағындағы ең алғашқы «Ақсу-Жабағылы» қорығы 1927 жылдың шілдесінде құрылған және әлі күнге дейін барлық туристер үшін ашық. Өзбекстан, Қазақстан және Қырғызстанның жерінде орналасқан, ал Қазақстандағы бөлігі 132 мың гектарға жуық аумақты қамтиды. Бұл елдегі ең көне және ең әдемі деп саналатын «Ақсу-Жабағылы» қорық аймағы.
«Алматы» қорық аймағы – еліміздегі ең ежелгі қорықтың бірі. 1931 жылы Алматы облысындағы кіші Алматы орманшылығының аумағында құрылған. Бұл қорықтың аумағы 71,7 мың гектарды құрайды. Оның едәуір бөлігін Іле және Тарғары өзендерінің сулары, сондай-ақ өзінің көркем пейзажымен баурап алатын есік және Ақкөл көлдері алып жатыр. Мұнда сіз ең әдемі Альпі шалғындарын, жапырақты ормандарды және таңғажайып жалаңаш мұздықтар мен жартастарды көре аласыз.
Туристер де, ғалымдар да Қазақстанның «Алакөл» қорығына ерекше назар аударады. Ол 1998 жылы сәуірде Алматы және Шығыс Қазақстан облыстары аумақтарының түйіскен жерінде құрылды және 65 000 гектар аумақты алып жатыр. Қорық оның ландшафттары мұздан кейінгі дәуірдің бір кезеңінде қалыптасқандығымен ерекшеленеді. Бұл жерде Қызыл кітапқа енген жылан жегіш, ақ құйрықты бүркіт, қарақұйрық, аққу, бұйра және қызғылт пеликандар, белладонна кран және басқалары мекендейді.
«Барсакелмес» қорығы – 1939 жылы ұйымдастырылған. Оның жалпы көлемі 160,8 мың гектар. Қорықты құрудағы мақсат – жалпы табиғат кешендерімен қатар саны азайып бара жатқан ақбөкен мен қарақұйрықты қорғау болды. Бұрын Аралда жоғары сатыдағы өсімдіктердің 257 түрі өссе, соңғы кезде олардың саны азайып, кейбіреулері жойылып кету қаупінде. Негізі қорғалатын аңдар: ақбөкен, қарақұйрық және құлан.
Республика аумағында мұнан басқа «Марқакөл», «Наурызым», «Қорғалжын», «Үстірт», «Батыс Алтай», және «Қаратау» қорығы бар. Бұлар, әрине, Қазақстан табиғатының алуан түрлі табиғат жағдайларын толық көрсету үшін жеткіліксіз. Сондықтан болашақта ғалымдардың ұсынуымен тағы бірнеше қорық ұйымдастырылмақшы.
«Тт» ақпарат
Фото: egemen.kz