Әлеуметтік саланың маманы

Жұмыспен қамту орталығы құрылған жылдан бастап ауданда жұмыспен қамту­дың белсенді қызметін көрсетіп келе жат­қан білікті маманның бірі – Айнаш Байым­­бетова. Орталықта үздіксіз 10 жыл кө­лемінде қызмет атқарып келе жатқан маман халықты жұмыспен қамтудың ма­ңыз­ды шарты – өмір сүру сапасын жақсар­тудың басты құралы деп санайды.

– Соңғы жылдары ауданда халықтың эконо­ми­калық белсенділігі мен жұмыспен қамту дең­гейінде тұрақтылық байқалады. Бұл – әлемді жау­лаған панде­мияға қарамастан жұмыссыздықты бір қалыпта ұстау міндетін ойдағыдай атқарыл­ған­дықтың нәтижесі. Бағ­дарламаның да негізгі мақсаты – елімізде жұмыс­сыздықты 5 пайызға жет­кізу болса, бұл көрсеткіш ауданда 5,1 пайыз болып тұр. Жұмыспен қамту орта­лығының 13 маманы Нәтижелі жұмыспен қам­туды және жаппай кәсіп­керлікті дамытудың 2017-2021 жылдарға ар­налған «Еңбек» мемлекеттік бағдарламасы аясында 4 бағытты іске асырумен айналысады. Бі­ріншісі, «Еңбек» бағдарламасына қа­тысушыларды техникалық және кәсіптік біліммен және қысқа мерзімді кәсіптік оқытумен қамтамасыз ету. Екіншісі, жаппай кәсіпкерлікті дамыту. Үшіншісі, халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу және ең­бек ресурстарының ұтқырлығы арқылы еңбек на­рығын дамыту. Төртіншісі, «Жастар – ел тірегі» ұлт­тық жобасының кешенді іс-шараларын іске асыру. Мемлекеттік бағдарламаның қатысушылары болып 29 жасқа дейінгі жастар, жұмыссыздар және жұмыспен қамтылғандардың жекелеген санаттары саналады, – дейді маман Айнаш Болатқызы.

Мамандығы бойынша экономист білімін алған Айнаш Байымбетова Мәскеу қаласында технологиялық техникумды бітіріп, алғашқы еңбек жолын Латвияда бастайды. 3 жыл бойы Рига қаласында тәжірибе жинаған ол туған елге оралып, О.Мәлібаев атындағы кеңшарға есеп бөліміне жұмысқа орналасады. Содан соң аудандағы ауыл шаруашылығы басқармасында аға экономист қызметін абыроймен атқарған есепші 1997 жылы мекеменің қайта құрылымдануына байланысты қысқартуға ілінеді. 8 жыл бойы қызметтен алшақтап қалған маман 2007 жылы жұмысын қайта жалғастырады. Бұл жолы аумақтық инспекцияға ма­териалдық есепші болып қабылданады. Осы жыл­­­дар ішінде жоғары білім алған есепші Айнаш Бо­латқызы ауданда жаңадан құрылған мекеме – «Жұмыспен қамту орталығына» қызметке ауысады. Соңғы 10 жылдан бері орталық жұмысының жүйелі жү­руіне, жұмыссыздардың жұмыспен қамтылуына, мем­лекет­тік бағдарламаның іске асуына атсалысады.

– Орталықтың мақсаты – бағдарлама аясында белсенді шараларына жұмыссыздарды тарту. Мә­селен, былтыр «Нәтижелі жұмыспен қамту» бағдар­ламасымен 350 грант бөлінсе, биыл 235 грант бойынша 583 мың 400 теңгеге жұмыссыздар қол жеткізді. Бұл қаржыға міндетті түрде «Бастау Бизнес» курсын оқып, сертификат алғандар, аз қамтамасыз етілген отбасылар, атаулы әлеуметтік көмек алушылар мен оралмандар өз бизнестерін бастауға мүмкіндігі бар. Жыл сайын арнайы курстан өтетіндер саны да артуда. Негізінен, «Еңбек» бағдарламасы негізінде грант алушылар бір жылдың ішінде кәсіппен айналысуы керек. Кәсіпкерлер түрлі әлеуметтік аударымдар аударып, бөлінген грантты мақсатты пайдалануы шарт. Жалпы, бағдарлама бойынша грант көлемін 400 АЕК дейін жеткізуге байланысты министрлікке ұсыныс айтылуда. Дегенмен, ауданда грант алғандардың арасында қаржыны басқа мақсатқа пайдаланып жібергендер бар. Олар аталған қаржыны мемлекетке қайтаруы тиіс. Болмаған жағдайда іс сотқа өтіп, өндіру шаралары жүргізілетін болады, – дейді А.Байымбетова.

«Судың да сұрауы бар» демекші, мемлекет тарапынан берілетін қаржының артында сұрауы болатыны заңдылық. Жұмыссыздарды жұмыспен қамтуға бағытталған грант та мақсатты пайдалануы тиіс.

Жалпы, ауданда кәсіпкерлікпен айналысуға же­ңіл­детілген пайызбен өз бизнесін бастаушыларға несие беріледі. «Ауыл шаруашылығын қаржылай қол­­дау қоры», Аграрлы кредиттік корпорация ар­қылы 5 жыл мерзімге 1,5 млн-нан бастап 6 млн-ға дейін несиені 83 адам алған. Олардың дені ауыл шаруашылығымен айналысу үшін несие қаражатын тиімді пайдаланып, кәсіпкер атануда. Әрине, мұн­дай қаржы несие алушыға кепіл қою арқылы бері­летінін ескерген жөн. Дегенмен, пайыздық мөлшері аз әрі келісім шарт арқылы қайтару тетігі құжатпен расталғаннан кейін кәсіпкерлер үшін бұл – мол мүм­кіндік.

Айта кету керек, жыл басынан бері ауданда 1166 адам жұмыссыз ретінде тіркелген. Атаулы әлеуметтік кө­мекті 318 отбасы алған. Жұмыссыз ретінде тіркел­гендердің арасында жоғары білімді жастар бар.

Бибісара ТАҢАТАРҚЫЗЫ