Қазақстан демографиясы: өсім, өзгеріс және болашақ

Қазақстанның демографиялық жағдайы – елдің әлеуметтік-экономикалық дамуымен тікелей байланысты маңызды сала. Тәуелсіздік алғаннан бері халық саны мен құрамы бірқатар өзгерістерге ұшырап, қазіргі таңда жаңа үрдістер қалыптасуда. Ел ішіндегі көші-қон, урбанизация, туу көрсеткіші мен өмір сүру ұзақтығы – бұл демографияның басты көрсеткіштері.

Қазақстанда халық саны жыл сайын өсіп келеді. 1991 жылы тәуелсіздік алған кезде елдегі тұрғындар саны шамамен 16,5 миллион адам болса, 2024 жылдың соңына қарай бұл көрсеткіш 20 миллионнан асты. Бұл өсімге табиғи туу көрсеткішінің жоғары болуы мен ішкі миграция әсер етуде.

Туудың жоғары деңгейі әсіресе оңтүстік аймақтарда – Түркістан, Шымкент, Жамбыл облыстарында байқалады. Ал солтүстік өңірлерде халық санының өсу қарқыны баяу, кейде кері миграция байқалады.

Қазақстан – көпұлтты мемлекет. Ел халқының басым бөлігі – қазақтар (шамамен 70%-дан астам). Одан кейін орыстар (15%-дан астам), одан бөлек өзбектер, ұйғырлар, украиндар, немістер, татарлар, кәрістер және басқа этностар да бар. Соңғы жылдары қазақтардың үлесі артып, бұл үрдіс әлі жалғасуда. Бұл – демографиялық өсім мен этникалық көші-қонның нәтижесі. Қазақстанда урбанизация деңгейі артып келеді. Қала тұрғындарының үлесі бүгінде шамамен 60%-ға жуық.

 

Мырқиева Нұрайым

Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің 4 курс студенті

Фото: Ашық дереккөзден