Барлық салада даму қарқыны бар

Аудан әкімі Мұрат Ергешбаев Өңірлік коммуникациялар қыз­ме­тінің ақпарат алаңында 2022 жылы атқарылған жұмыстар мен алдағы міндеттер туралы БАҚ өкілдеріне брифинг өткізді. Бас­пасөз мәжілісінде ау­дан­ның әлеу­мет­тік-экономи­ка­лық­ даму барысы сараланды.

Өткен жыл аудан үшін бірлік пен берекеге толы табысты жыл болғанын айтқан аудан басшысы бар­лық саладағы жетістіктерге тоқталды.

– Ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуы жо­лында 2022 жылы көптеген нәтижелі жұмыстар атқарылды. Барлық маңызды салалар бойынша­ дамудың оң динамикасына қол жеткіздік. Атап айт­қанда, өткен жылға арналған аудандық бюджет 13,1 млрд теңгені құрады. Аудан бюджетінің 73 пайызы әлеуметтік салаға бағытталды. Барлық көрсеткіш бойынша Сырдария ауданы облыс бо­йынша алдыңғы қатарда. Аудан экономикасына тікелей ықпал жасайтын өнеркәсіп саласында оң динамика қалыптасты. Өнеркәсіп өндірісі 4,3 есеге ұлғайса, өңдеу 55,9 пайызға өсті. Ауыл, орман және балық шаруашылығының жалпы өнім көлемі орындалып, инвестиция 219 пайызға, тұрғын үй құрылыс жұмыстарының көлемі 1,9 пайызға артып отыр, – деді Мұрат Нәлхожаұлы.

Ауданда ауыл шаруашылығы саласында межелі жұмыстар толық жүзеге асты. Өткен жылы ауданда шаруашылық құрылымдары 33 мың гектарға ауыл шаруашылығы дақылдарын орналастырды. Оның ішінде, 21 мың гектарға күріш егіліп, аудан бойынша барлығы 133 мың тонна Сыр маржаны жиналды. Жиналған өнімнен 16 мың тонна ақ күріш Америка, Әзербайжан, Моңғолия, Қырғызстан және Тәжікстан мемлекеттеріне экспортталып, аудан экономикасына пайда түсті. Осындай нәтижелі жұмыстар бойынша Сырдария ауданы облыста ауыл шаруашылығы саласындағы «Үздік аудан» атанып, жылды айтулы жетістікпен қорытындылады.

– Өткен жылы су тапшылығы шаруашылықтарды әбігерге салғаны белгілі. Аймақ басшысы Нұрлыбек Нәлібаев бұл мәселелерді дер кезінде көтеріп, алдын алу шараларын жүргізді. Облыстық бюджеттен 198 млн теңге қаржы бөлініп, облыстық табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу бас­қармасы арқылы 6 каналдың 56,2 шақырымына механикалық тазарту жұмыстары жүргізілді. Ің­кәр­дария ауылындағы «Ақтам», Аманкелді елді мекеніндегі «Қосапан», Айдарлыдағы «Ақтам», Же­тікөлдегі «Жыңғылдыкөл», «Хозцентр» және Шір­кейлі елді мекеніндегі «Байділда» каналының бекітілген бөліктері тазартылды. Сонымен қатар егінге су жеткізу үшін қосымша қажетті 12 дана насос құрылғысы алынып, елді мекендерге жеткізілді. Соның нәтижесінде, ауданымыз жоғары межеден көрінді, – деді аудан басшысы.

Былтыр тұрғындардың бақ­шалық дақылдарды егіп, өнім алуына жағдай жасалды. Соған байланысты 1019 гектар жерге картоп, көкөністер мен бақ­шалық дақылдар егіліп, сыр­дариялықтар 25 мың тоннаға жуық өнім жинады. Одан бөлек, өткен жылы ауыл шаруашылығын әртараптандыру бағыты бойынша жалпы жер көлемі 991 гектарға артқан. Осы тұста, 2022 жылы «Кеңдала», «Агро­бизнес», «Іскер» бағдарламалары бойынша «Аг­рарлық несие корпорациясы» АҚ арқылы ау­дан­дағы 32 шаруашылық құрылымы егін және мал шаруашылығын дамытуға 311,7 млн теңге несие алып, жұмыстарын жандандырғанын атап өту керек.
Мұнан соң аудан басшысы ең маңызды сала халықты жұмыспен қамту бағытында атқарылған жұмыстарға тоқталды. Мәселен, өткен жылы жұ­мыспен қамтудың белсенді шараларымен 3115 адам қамтылса, 902 тұрақты жұмыс орындары ашылып, сырдариялықтар жұмыспен қамтылған. Сонымен қатар «Жастар тәжірибесімен» аудандағы мекемелерге 212 жас жолданса, олардың 33-і әрі қарай тұрақты жұмысқа орналасқан. Ал «Жаңа бизнес идеяларды іске асыруға мемлекеттік гранттар беру» тетігі бойыша 300 сырдариялық өздерінің кәсіп бастау бағытындағы жобаларын қорғап, грант иегері атанған. Осындай жұмыстардың нәтижесінде аудан тұрғындары жұмыспен қамтылған.

Экономикаға тікелей ықпал ете­тін кәсіпкерлік саласының дамуында да айтулы нәтиже бар.

– Аймақ басшысы Нұрлыбек Машбекұлының бастамаларының негізінде өңірімізде кәсіпкерлік саласы өркендей түсті. Мемлекеттік және өңірлік бағдарламалар аясында ауданда 500 жобаға 3 млрд теңге қаржылай қолдау көрсетіл­ді. Соның негізінде 450-ге жуық жаңа жұмыс орындары ашылды. Негізінде, ауданда жұмыс жасап тұрған кәсіпкерлік субъектілерінің тіркелгендер үлесі 94,1 па­йыз болып, алдыңғы кезеңмен салыс­тырғанда жұмыс жасап тұрған кәсіп­керлік субъектілерінің саны 18,4 пайызға артты, – деді аудан әкімі М.Ергешбаев.

Брифингте аудан басшысы өт­кен жылы атқарылған инфра­құ­ры­лымдық жұмыстарды да атап өтті. Оның ішінде, құрылыс саласы бойынша мемлекеттік бюджеттен 2 млрд теңге қаржы қаралған. Осының негізінде ауданда 2 спорт нысанның құрылысы жүргізілген. Біреуінің, яғни Бесарық ауылын­дағы спорт кешенінің жұмысын аяқтау осы жылға өтпелі екені белгілі. Сонымен бірге былтырғы «Бала­лар жылы» аясында ауданда де­меушілердің қолдауымен 6 ойын алаңы салынған. Құрылыс жұ­мыстарына қатысты кент ор­талығындағы А.Алиакбаров кө­ше­сі тұрғындарының өтініштері орын­­далды. Атап айтқанда, көп­қа­батты тұрғын үйлер аулаларын абаттандыру жұмыстары жүр­гі­зіліп, қолайлы жағдай жасалған.

Өткен жылы жол жөндеу жұ­мыстарына қатысты 23 жоба іске асырылған. Аудандық маңызы бар автомобиль жолдары бойынша 133 млн теңгеге 9 шақырым автомобиль жолдарына орташа жөндеу жұмыстары жүргізілген. Сондай-ақ «Ауыл – ел бесігі» арнайы жобасы шеңберінде 11 жобаны жүзеге асыруға қар­жы қаралып, Ақжарма және Н.Ілия­сов елді мекендеріндегі кө­шелер жөнделген.

– Ауданның білім саласы үшін өткен жыл табысқа толы болды. Мемлекеттік бағдар­ла­мадағы негізгі көрсеткіштер толығы­мен орындалды. Ұстаздар мен оқушы­лар облыстық, респуб­ликалық додаларда топ жарып, аудан абы­ройын асқақтатты. Ұлттық бірың­ғай тестілеу қоры­тындысы бойынша аудан нәти­жесі облыста жоғары болып, бітірушілердің 91 пайызы мемлекеттік грант иегері атанды, – деген аудан басшысы биыл атқарылатын жұмыстарды мә­лімдеді.

– 2023 жылы Сырдария ауданында ерекше қарқынды жұ­мыс­тар атқарылады. Биыл барлығы 11,6 млрд теңгенің 71 жобасы бюджеттен және демеушілер есебінен әзірленіп, республикалық және облыстық бюджетке ұсынылды. Бүгінде осы жобалардың 45-іне респуб­ликалық, облыстық бюджеттен 7,7 млрд теңге қаржысы алынды. Қалған жобаларды бюд­­жетті нақтылау кезеңінде алу­ға жұмыстар жүргізілуде. Сон­дай-ақ биыл Тереңөзек кен­тінде ашылған жаңа ықшам­ау­дан инфра­құры­лымына, яғ­ни, қиыршық тас жо­лының құ­ры­­­лысына облыстық бюджет есебінен 350 млн теңге қар­­жы қаралды, – деді Мұрат Нәлхожаұлы.

Жол жөндеуге қатысты осы жылы бірқатар жоба жүзеге асырылмақ. Атап айтқанда, жалпы ұзындығы 27,6 шақырым жолға асфальт жабындысы төсе­ліп, орташа жөн­деу жұмыстары жүргізіледі. Елді мекендердің ішкі көшелерін және аудандық маңы­зы бар автомобиль жолдарын жөн­деу бойынша 21 жоба қаралған. Оның 11 жобасы «Ауыл – ел бесігі» мемлекеттік бағ­­дарламасымен іске асса, қал­ған 10 жобасына облыстық бюд­жеттен қаржы қаралған. Ағым­дағы жылы «Қызылорда-Қо­ға­лы­көл-Шіркейлі» аудандық маңызы бар автомобиль жолы­ның орташа жөндеу жұмыстарын аяқтау жоспарлануда. Сонымен қатар Айдарлы, Жетікөл, Аман­келді, Бесарық, Шіркейлі, Ша­ған, С.Сейфуллин, Қалжан ахун, А.Тоқ­мағамбетов ауылын­дағы және Тереңөзек кентіндегі Б.Момыш­ұлы, Қ.Бөдеев, О.Мәлі­баев көшелері жөндеуден өтпек.

Биыл Айдарлы, Жетікөл, Аманкелді ауылдарын қосатын «Қыз­ылорда-Айдарлы-Тартоғай» авто­жолы 1,3 млрд теңгеге жөн­деуден өтеді. Аудан орта­лы­ғын Сырдария өзенінің сол жағалауындағы ауылдармен жал­ғай­тын «Шымкент-Самара-Те­рең­өзек» трассасының жөнделуі де осы жылдың еншісінде.

Баспасөз мәжілісінде Мұрат Ергешбаев аудандағы өзекті саналатын жарықтандыру мәселесін шешуде де бірқатар жұмыстар ат­қарылатынын жеткізді.

– Халықтың сұранысы және басты қажеттіліктерінің бірі – елді мекендерді жарықтандыруға ке­­л­ер болсақ, Айдарлы, Аман­келді, Жетікөл, Қоғалыкөл елді мекендерін электрмен жаб­дық­тауға 1,6 млрд теңге респуб­ликалық және облыстық бюджет есебінен қаржысы толығымен берілді. Бұл ауылдарда электр желілері 100 пайыз ауыстырылатын болады. Оған қоса, аудандағы ең үлкен ауыл – Шаған бойынша электр желілерін жаңғырту жобасы жүзеге асады. Оған 1,1 млрд теңге қаржы қаралып отыр, – деді аудан басшысы.

Сырдариялықтар 100 пайыз ауыз су жүйесімен қамтылған. Десе де, 2006 жылдан бастап салынған Тереңөзек, Шаған, Аманкелді, Қо­ғалыкөл елді мекендерінде ауыз су құбырларының тозығы жетіп, күрделі жөндеуді қажет ете­тіндігі анықталған. Осыған сәй­кес, биыл Тереңөзек кенті мен Шаған, Аманкелді, Қоғалыкөл ел­ді мекендерінде 10 көшеден ауыз су құбырлары жаңартылады. Одан бөлек, Іңкәрдария, Шаған елді мекені және Тереңөзек кен­тіне бір-бір данадан 3 дана су мұнарасы алынады.

Аудан басшысы брифинг барысында газдандыру мәселесін де қозғады.

– Бүгінде Тереңөзек кенті то­лығымен газбен қамтамасыз етілді. Бұл – аудан халқының 20,1 пайызы. Сонымен қатар Қалжан ахун, С.Сейфуллин А.Тоқ­мағамбетов, Шаған ауылдарын газдандыру бойынша 2023-2025 жылдарға республикалық бюджетке қаржыландыруға бюд­жет­тік өтінім ұсынылды. Осы бойынша биылға Қалжан ахун ауылына газ жүргізуге республикалық бюджеттен 298 млн теңге қаржы бөлінді, – деді М.Ергешбаев.

Жалпы, жыл бойында Те­рең­өзек кентіндегі спорт клубы ғимараты күрделі жөндеуден, А.Тоқмағамбетов пен Қалжан ахун ауылындағы фельдшерлік-акушерлік бекет толық жөндеуден өтеді. Ал Президент қолдауымен қабылданған «Жайлы мектеп» жо­басына Тереңөзек кентінен 300 орындық 1 жаңа мектеп құры­лысы енгізілген.

Брифингте аудан әкімі БАҚ өкілдері тарапынан қойылған са­уалдарға жауап берді.

Е.БЕРКІНБАЕВ