Дроппер деген кім және олардың алаяқтық әрекеттері қандай?
Жастардың, тіпті егде жастағы адамдардың қылмыстық схемаларға тартылып, делдал, яғни дроппер болу жағдайлары жиі кездеседі.Дроппер дегеніміз кім?
Дроппер немесе дроп – бұл алаяқтар ұрлаған ақшаны өзінің банк картасы арқылы өткізетін адам. Кейде карточкасын үшінші тұлғалар пайдаланғанын білмеген адам алаяқтық объектісіне айналуы мүмкін. Осылайша, дроп өзінің қылмыстық схемаға тартылғанын әрдайым түсіне бермейді, өйткені алаяқтар әдетте өз әрекеттерін заңды бизнес ретінде жасырады.
Егер кімнің жиі дроппер болатыны туралы айтатын болсақ, онда бұл: мектеп оқушылары мен студенттер, қолайсыз отбасылардан шыққан адамдар, зейнеткерлер және мұқтаж азаматтар.
Қаскүнемдер азаматтардың уақытын жұмсамай, тез ақша табуға мүдделі екенін, бірақ салдары туралы ойланбайтынын пайдаланады.
Дропперді әртүрлі шоттар арасында заңсыз алынған ақшаны аудару үшін жалдайды. Бұл қылмыскерлерге іздерін жасыруға және тергеу жұмысын қиындатуға мүмкіндік береді. Бұл жағдайда алаяқтық аударымдар әртүрлі елдерде және әртүрлі адамдардың атынан жасалуы мүмкін.
Барлық дроппер алаяқтарға көмектесіп жатқанын білмеуі де мүмкін. Себебі кейде алаяқтар ақшаны бейқам адамның шотына әдейі аударады, содан кейін «қате аударым» туралы хабарлап, ақшаны қайтаруын, бірақ басқа-жалған шотқа аударуын сұрайды. Мұндайда қаскүнемдер айланың барлық мүмкіндігін пайдаланады.
Олар дәрі-дәрмек, емдеу немесе баласының оқуына арналған соңғы ақшаны қате жібергенін айтып, аяушылық тудыруы мүмкін.
Бұл қауіпті, себебі қылмыстық тергеу кезінде полицияға сіздің қылмыстық схеманың қатысушы екеніңізді дәлелдеу өте қиын болады.
Онлайн-алаяқтықты тергеу кезінде тергеушілер бірінші кезекте дропперлерге шығады. Әдетте олар қылмыскерлердің сыбайлас қатысушыларына айналады.
2025 жылдың 16 қыркүйегінен бастап қолданысқа енгізілген Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің «Банктік шотқа, төлем құралына немесе сәйкестендіру құралына қолжетімділікті заңсыз ұсыну, беру және алу, сондай-ақ төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын заңсыз жүзеге асыру» 232-1-бабына сәйкес, іс-әрекетінің ауырлығына, сипатына және алынған пайда мөлшеріне қарай айыппұлдан бастап, мүлкін тәркілей отырып, 7 жылға дейін мерзімге бас бостандығынан айыру жазасы тағайындалуы мүмкін.
Дархан Күзербаев,
Сырдария аудандық соты
әкімшісінің жетекші маманы
