Ауданда өңдеу өнеркәсібі қарқын алады
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Жасанды интеллект дәуіріндегі Қазақстан: өзекті мәселелер және оны түбегейлі цифрлық өзгерістер арқылы шешу» тақырыбындағы биылғы Жолдауында елімізде инвестиция тарту, өнәркәсіпті дамыту бағытында ауқымды жоба қабылдану керектігіне баса назар аударылған еді. Жалпы ауыл мен ауданның төңірегінде инвестициялық жоба көбірек жүзеге асырылса, өнеркәсіп орны жаппай ашылса, халықтың әл-ауқаты едәуір жақсаратыны жасырын емес. Бұл ретте аудандық кәсіпкерлік және өнеркәсіп бөлімінің басшысы Алмат Сәдуақасовпен шағын сұхбат құрдық.– Алмат Сандыбайұлы, аудан көлемінде инвестиция тарту жұмысы қаншалықты жүзеге асырылуда?
– Жалпы соңғы 3 жылда негізгі капиталға салынған инвестиция көрсеткішінің жоспары артығымен іске асырылуда. 2022 жылы 45,8 млрд теңге 213,1 пайызға, 2023 жылы 61,2 млрд теңге 130,5 пайызға және 2024 жылы 83,2 млрд теңге 132,3 пайызға артығымен орындалды. 2025 жылға қойылған меже – 85,0 млрд теңге. Ағымдағы жылдың 8 айында ауданға 46,8 млрд теңге инвестиция тартылды. Бұл жоспардың 55 пайызын құрайды. Қазіргі таңда 9 айдың қорытындысымен 100 пайызға шығу үшін мұнай компанияларымен есептілікті тапсыру бойынша тиісті жұмыстар жүргізілуде. Жалпы ауданда инвестиция тарту бойынша оң көрсеткіштерге қол жеткізу үшін қолайлы климат қалыптасқан. 2025-2029 жылдары бірқатар ірі инвестициялық жоба құрылысының басталуы күтілуде. Мәселен, «Раманов» ШҚ-ның қуаттылығы 400 басқа арналған тауарлы сүт фермасының, Қызылорда крахмал-сірне зауыты» ЖШС-нің «Жүгері дәнін терең өңдеу зауытының, катарлық компания «Urbacon Concessions Investments WLL», қуаттылығы 1100 МВт бу-газ қондырғысының құрылысы басталмақ. Инвестициялық жобаларға өңірлік үйлестіру кеңесі арқылы жер телімдерін бөлу, инженерлік инфрақұрылыммен қамтамасыз ету, қаржылай сүйемелдеу туралы шешімдер қабылдау жалғасады. Осы жоғарыда көрсетілген инвестициялық жобалардың негізінде көрсеткіш толығымен орындалады деп күтілуде.
– Өңдеу өнеркәсібіне байланысты қандай жұмыс атқарылуда?
– Жолдаудағы өзекті міндеттердің бірі – бұл өңдеу өнеркәсібін дамыту болып табылады. 2025 жылдың қаңтар-тамыз айларында ауданның өнеркәсіп орындары 68,8 млрд теңгенің өнімін өндіріп, өткен жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда, бұл көрсеткіш 178,8 пайызға орындалды. Өңдеу өнеркәсібінің көлемі 10 млрд теңгені құрап, 2024 жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда 133 пайызға артық. Сырдария ауданы бойынша 2025-2029 жылдары жалпы құны 936,3 млрд теңгені құрайтын 3 ірі жоба жүзеге асырылса, 2025 жыл соңына дейін өңдеу өнеркәсібі пулы бойынша 65 млн теңгенің 2 жобасы іске қосылады. Оның бірі – Қалжан ахун ауылындағы жылыжай құрылысы. Құны – 35 млн теңге. Биылғы жылдың маусым айында жылыжайдың 3 блогы іске қосылды. Ендігі кезекте қойма салу жұмыстары жүргізілуде. Сонымен бірге Тереңөзек кентінде наубайхана құрылысы жүргізіліп, бүгінде оның 90 пайызы аяқталды. Жыл соңына дейін іске қосылады. Микро және шағын бизнесті дамыту мақсатында өңірде өңдеу өнеркәсібін дамытуды қаржыландыру жұмыстары «Қызылорда» өңірлік инвестициялық орталығымен жалғасады. «Өңірлік инвестициялық орталығы» МҚҰ арқылы тамақ өндірісін дамыту мақсатында 78 млн теңгеге дейін 6 пайызбен 5 жылға несие берілуде. Кент және ауылдық округтерден жобалар жинақталуда.
– Кәсіпкерлік саласына қатысты атқарылған іс-шара жөнінде айтып бересіз бе?
– 2025 жылдың қыркүйек айы бойынша ауданда 2827 шағын және орта кәсіпкерлік субъектісі тіркелді. Оның ішінде, 155 шағын және орта кәсіпкерлік, 1347 жеке кәсіпкерлер, 1325 шаруа және фермер қожалығы бар. Жұмыс жасап тұрған кәсіпкерлік субъектілерінің саны – 2773. 2025 жылдың 1 сәуіріне дейін шағын және орта бизнесте жұмыспен қамтылғандар саны – 4533 адамды құрады. Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерімен 6,7 млрд теңгенің өнімі шығарылды. Жалпы жыл басынан бері Сырдария ауданында мемлекеттік және өңірлік бағдарламалар аясында құны 4,3 млрд теңгені құрайтын 174 жобаға қаржылай қолдау көрсетілді. Оның ішінде, құны 4,1 млрд теңгенің 45 жобасы несие болса, құны 203 млн теңгенің 129 жобасы грант қаражаты. Жыл соңына дейін 950,4 млн теңгенің 164 жобасын қаржы ұйымына ұсыну жоспарлануда. Тағы бір айта кетерлігі, «Ауыл аманаты» бағдарламасы бойынша 400 млн теңгенің 59 жобасы, Аграрлық несие корпорациясына 507,3 млн теңгенің 100 жобасы және екінші деңгейлі банктерге 43 млн теңгенің 5 жобасы қарастырылған.
Сұхбаттасқан
Балтабай ОРДАБЕКОВ
