Мамандардың айтуынша, жеке зейнетақы шоттарындағы ақша салымшының меншігі, яғни жеке мүлкі болып табылады. Салымшы өмірден өткеннен кейін де БЖЗҚ-да мерзімсіз міндетті түрде сақталады. Сәйкесінше, олар мұраға қалдырылады.

ҚР Әлеуметтік кодексінің 40-ба­бы­ның бірінші тармағы бойынша міндетті зейнетақы жар­наларының салымшылары өздерінің зейнетақы жинақтарын өсиет етуге тікелей құқылы. Ал өсиет болмаған жағдайда мұрагерлік заң бойынша марқұмның жақындарына мұра болып қалады.

Заң бойынша мұрагер болу құ­қығын бiрiншi кезекте мұра қал­дырушының балалары, оның iшiнде ол қайтыс болғаннан кейiн тiрi туған балалары, сондай-ақ мұра қалдырушының жұбайы мен ата-анасы тең үлеспен ала алады. Екiншi кезекте мұра қалдырушының бiр әке, бiр шешеден туған және әкесi немесе шешесi бөлек аға-iнiлерi мен апа-қарындастары, сондай-ақ оның әкесi жағынан да, анасы жағынан да атасы мен әжесi тең үлеспен алады. Үшiншi кезекте мұра қалдырушының әкесiмен бiрге туған ағалары мен апа­лары, нағашы ағалары мен на­ғашы апалары тең үлеспен алуға құқылы.

Төртiншi кезектегi мұрагерлер ретiнде үшiншi туыстық дәрежесiндегi туыстар – мұра қалдырушының арғы аталары мен әжелерi. Бесiншi кезектегi мұрагерлер ретiнде төртiншi туыстық дәрежесiндегi туыстар –мұра қалдырушының туған немере iнi-қарындастарының, жиендерiнiң балалары және оның аталары мен әжелерiнiң туған аға-iнiлерi мен апа-қарындастары. Алтыншы кезек­тегi мұрагерлер ретiнде бесiншi туыстық дәрежесiндегi туыстар – мұра қалдырушының шөбере iнi-қарындастарының, жиеншарларының балалары, оның немере аға-iнiлерi мен апа-қарындастарының балалары және оның екi атадан қосы­латын аталары мен әжелерiнiң балалары шақырылады. Жетiншi кезек­тегi мұрагерлер ретiнде мұра қал­дырушымен кемiнде он жыл бiр отбасында тұрған мұра қалдырушының өгей әкесiне не өгей шешесiне ерiп келген аға-iнiлерi мен апа-қарындастары, өгей ұлдары, өгей қыздары, өгей әкесi және өгей шешесi шақырылады.

Мұраны алу үшін кімге және қайда жүгіну керек? Ең алдымен қайтыс болған салымшының заңды мұра­герлері алты айдың ішінде жергілікті нотариусқа бару қажет. ҚР Азаматтық кодексіне сәйкес мұрагер төлемдерді алу үшін мұра ашылған жер, яғни салымшының қайтыс болған мекенжайы бойынша нотариусқа мұраны қабылдау туралы өтініш беруі тиіс. Мұны мұра қалдырушы қайтыс болған күннен бастап алты ай ішінде жасау керек екенін ескерген жөн. Нотариус­тар «Е-нотариат» жүйесі арқылы Бір­ыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры­нан қайтыс болған адамның жеке зейнетақы шотындағы ақша қалдықтары мен қозғалысы туралы мәліметтерді онлайн режимде сұрата алады. Бұған қоса заңды мұрагерлер нотариуста ресімделген мұра құжат­тарын алып БЖЗҚ-ның кез келген бөлімшесіне жүгіне алады. Жеке өтінішпен жүгіну мүмкіндігі болмаса, нотариус арқылы сенім білдірілген тұлғадан немесе пошта арқылы да жіберуге болады. Сондай-ақ салымшының отбасы мүшелеріне марқұмның жеке зейнетақы шотынан жерлеу рәсім­дерінің шығыны ретінде 94 айлық есептік көрсеткіш, яғни 347 048 теңге мөлшерінде біржолғы төлем жүргі­зіледі. Бұл дегеніміз төлем жүргі­зіл­геннен кейін шотта қалған ақша ең төменгі зейнетақы мөлшерінен аспайтын болса, ол қалдық та марқұмның отбасы мүшелеріне жерлеуге арналған төлем ретінде беріледі.

Ұлттық заңнамаға сәйкес мұра­герлік рәсімдеу қайтыс болған адам­ның активіне иелік етумен қоса мойнындағы қарыз міндеттемелерін де арқалауға міндеттейді. Дәлірек айтқанда, марқұмның артында қалған несиесі болса, оны өтеуден бас тартып, зейнетақы шотындағы ақшасын алу мүмкін емес. Заңды мұрагерлер марқұмның банк пен қаржы ұйымы ал­дындағы борышын өтеуден бас тарт­қан жағдайда, оның атындағы мүлік­терді иелену құқығынан да бас тарту қажет болады.