Ерлік көрсеткен қос жауынгер

Сұрапыл соғыс жылдары майдан даласына бір отбасынан бірнеше адамның да жіберілгені ел есінде. Қиян-кескі соғыстың бел ортасынан табылған сарбаздардың ерлігі ешқашан ұмытылмасы анық. Отанды қорғау үшін асқарлық ағайынды қос жігіт Нұрғали және Ерғали Есжанұлы  – кеудесін оққа тосқан майдангерлер.

Мұздай қаруланған фашиспен арпа­лысқан ағайынды Нұрғали Өтеков пен  Ерғали Есжанов – бұрынғы Тереңөзек ауда­нына қарасты Майлықұм ауылының тума­сы. Нұрғали 1914 жылы дүниеге келсе, ара­­ға 1 жыл салып інісі киелі шаңырақтың көзқуанышына айналады. Қос перзенттің үлкені Нұрғали Өтеков 16 жасынан ағар­тушылық саланың басы-қасынан табылған. Яғни, оның қызметтік жолы Ташкент ағарту қызметкерлері одағында №20 жергілікті ко­митеттің мұғалімі болып басталады. Араға бірнеше ай салып ол аталған одақтың кә­сіп­одақ комитетінің төрағасы ретінде сайланады. Жалынды жас «Правда Востока» газетінің тілшісі бола жүріп, Орта Азия ОК, Өзбек ССР Орталық атқару комитетінің, Орта Азия ВЦПС бюросының мүшесі атанады. Кейіннен туған жерге оралған білім саласының майталманы Майлықұм және Қы­зылөзек ауылында орналасқан мектепте директор қызметін атқарады. Қажырлы ең­бегімен танылған ұстазға КСРО-ның «Ең­бекте ерекшеленгені үшін» медалі табысталады. Сыйлық ретінде Мәскеу қаласынан патефон келеді.

Осылайша, 1939 жылы Кеңес Армиясы қа­тарына шақырылған ұлағатты ұстаз аға  лейтенант шенін алады. Сібір №129 атқыш­тар полкінің рота командирі атанған жауынгерге жауапты қызмет жүктеледі. Сталинград майданында шайқасқан майдангер ротаны бастап, кескілескен бірнеше ұрыста ерлік танытады. Өз кезегінде жаудың бетін ықтырған жауынгерге «Отан соғысы», «Қы­зыл жұлдыз» орденімен қатар, 30-ға жуық медаль берілгені сөзімізге дәлел. Кезекті ұрыс кезінде командир аяғынан ауыр жара­қат алып, елге оралады. 

Аяқтан алған жарақат салдарынан ауы­лына оралған майдангер Молотов пен Шымбөге 7 жылдық, Калинин атындағы ор­­­та мектепті, Тереңөзек аудандық халық ағар­­ту бөлімін бас­қарады. Қызыл Ту ауыл­дық кеңесінің депутаты болып сайланып, ауылдық атқару комитетінің төрағасы қыз­метін абыроймен жүзеге асырады. 

Әрине, Есжан әкейдің екінші перзенті Ерғали Есжанов жөнінде ой өрбітсек, ғиб­раты мол дүниеге қанығамыз. Ағасы секілді Ерғали де, қиян-кескі соғысты көзімен көр­ген. Бұған дейін Қызыл Ту ауылдық ке­ңесінің хатшысы қызметін атқарған Ерғали Есжанов ауылдың жағдайын түзеуге күш салады. Соғыс жылдары қалжыраған әрбір отбасының аяқтан тұруына жағдай жасайды. Соғыстан жалғызы мен ұлы оралмаған талай жесірге қамқорлық танытып, халқы­на адалдығын танытады. 1943 жылы соғысқа аттанған қатардағы жауынгер майданда өш­­пес ерлік көрсетеді.

– Біз жыл сайын айтулы мереке қар­са­ңында  әкелерімізді еске аламыз. Олар­дың ерліктерін ұрпағымызға айту­дан жа­лықпаймыз. Екеуі де соғыстан аман ора­лып, ел үшін қызмет ете білді. Ерға­ли әкемізден тараған 2 ұл, 4 қыз қара­шаңы­рақты құлатпай ұстап отыр. Сонымен бірге үлкен әкемнен 2 ұл, 1 қыз бар. Аналарымыз ердің бабын тауып, лайықты құрмет көрсете білді. Қос ағайынды майдангер лауазымды қызмет етіп, еңбегі үшін халықтың арасынан лайықты бағасын ала білді. Әр­кез майдангер ұрпағы болғанымыз үшін мақ­танамыз. Барша ағайынды Жеңіс күнімен құттықтаймын, – деді ұлы Алтынбек Есжанов.

Саналы ұрпақтарының жадында  жар­қын істері сақталатын Ерғали Есжанов со­ғыс біткеннен кейін 1 жыл салып елге ора­лады. Халық шаруашылығын қалып­қа келтіру мақсатында Ташкент ауыл ша­руа­шылығы институтында білім алады. Оқу­ды бітіргеннен кейін Шымкент қала­сында агороном болған Ерғали Есжанұлы Қы­зылорда облыстық шегірткеге қарсы кү­рес экспедициясының Тереңөзек ауданы бойынша бөлім бастығы болып еңбек ете­ді. «Серікбай» түбегінде тұңғыш жеміс ба­ғын ашқан Ерғалидың орасан еңбегі осы уа­қытқа дейін ел аузында жүр. Бірнеше медаль мен орден иеленген майдангер туған жердің гүлденуіне зор үлес қосты.

Биыл Жеңістің 78 жылдығын атап өту­деміз. Қос майдангердің әрбір ұрпағы әке­ле­рінің есімін жаңғырта бермек. Міне, ұр­пақтар сабақтастығы айқын көрініс тап­қаны осыдан болар.

Балтабай ОРДАБЕКОВ