Қарулы күштер саласының қайраткері

Тереңөзектік Дастан Смайлов ағамыз ұзақ жылдар аудандық қор­ғаныс істері бөлімінде жеміс­ті еңбек етті. Кейін Тереңөзек кенті әкімдігінде жұмыс істеп, ау­дан орталығын абаттандыру, са­ни­тарлық тазалық жұмыс­та­рына ат­салысты. Аудандық га­зеттің әр нөмірін үзбей оқитын азамат жақында редакцияға соғып, са­налы өмірін әскери салаға ар­наған Қазақстан Қарулы Күш­те­рінің ардагері Пайзрахман Алдабергенов туралы мақала жазылса деген ұсыныс айтқан болатын. Лайықты азамат жөнінде айтылған ұсыныс негізінде қол­ға қалам алып, есімі аудан жұрт­шылығына етене таныс тұлға туралы қалам тербедік.

Бүгінде өзі өмірден өтсе де артына өшпес із қалдырған, саналы өмірін әскери салаға арнаған Қазақстан Қарулы Күштерінің ар­дагері Пайзрахман Алдабергеновті сырда­риялықтар жақсы біледі. Әскери қызметкерге тән мінез бен болмыс ол кісіге тумысынан ұялаған. Ісі нық, сөзі кесімді болатын. Қорғаныс саласын­да қызмет етуге ниетті жастарға даңқты ар­дагердің жүріп өткен жолы таптырмас өнеге екені сөзсіз. Мұны біз көзі тірісінде кездесіп, сұхбаттасқанымызда анық аңғарған едік.

Пайзрахман Бисенбіұлы 1946 жылдың 3 желтоқсанында дүниеге келіпті. Әкесі Би­сенбі теміржол саласында 36 жыл қызмет етіп, өз ісінің майталманы атанған маман болса, анасы Шолпан Ақшалқызы – 4 ұл, 3 қыз тәрбиелеп өсірген алтын құрсақты ана. Текті әулеттен түлеп ұшқан Пайзрахман аға отбасының бе­сінші перзенті болған екен. Әке тәлімін, ана тәрбиесін көріп өскен жан жастайынан әскери маман болуды армандапты. Үлкен ағасы Әб­діраш Алдабергенов секілді әскери сала қыз­меткері болып еңбек етуді өмірлік мақсат еткен. Қаракеткен станциясында 7 жылдық білім алғаннан кейін 1961-1964 жылдары Тереңөзек ауданындағы №35 М.И.Калинин атындағы ор­та мектепте оқыған. Аталмыш білім ордасын тәмамдағаннан соң Отан алдындағы әскери борышын өтеу мақ­сатында Мәскеу қаласына аттанған. Денсаулығы сақадай-сай тепсе темір үзетін бозбала 1965-1968 жылдар аралығында №015-77 әскери бөлімінде міндетін абыроймен атқарған. Өткен күндер белесіндегі бұл кездер туралы ардагер көзі тірісінде бізге әң­гімелеп берген еді.

– Біз әскери міндетті 3 жыл атқарған соңғы буынбыз. Бізден кейінгі, яғни, 1966 жылы Қа­рулы Күштер қатарына қабылданғандар 2 жылдықта болды. Бертін келе ол тәртіп 1 жыл­ға қысқарды,– деп жалынды жастық ша­ғын сағынышпен еске алғаны әлі есімізде.

Иә, бақандай 3 жыл өзге елдің ауасын жұ­тып, суын ішіп, нанын жеу кімге болса да оңай емес. Оған ауылдан алысқа ұзамаған Сыр баласына қиырдағы сапарда кездесетін түрлі қиындықтарды қосыңыз. Ауылдағы кең­пейілділік жоқ. Талап қатты. Тәртіп – басты мұрат. Осындай сын тезінен сүрінбей өткен Пайзрахман аға 1968 жылдың маусымында елге оралады. 19 жасында әскерге аттанған жас парызын парасаттылықпен атқарып ауыл­ға келгенде ақыл тоқтатып, сөзі мен ісінің алшақтығы жоқ жігіт ағасына айналады. Тура 1 айдан кейін оқу орны берген жолдамамен Қармақшыдан Тереңөзекке келіп қызмет етіп жүрген жас маман Жәмилә Бақтыбаевамен шаңырақ көтеріп, отбасылық өмірге қадам басады. Игіліктің ерте болғанын қалайтын азамат көп ұзамай Тереңөзек аудандық атқару комитетіне нұсқаушы болып қызметке кіріседі. Өз жұмысына тиянақты маман ә дегеннен-ақ көптің көзіне түсіп, бір жылдан кейін ау­дандағы «Отан» қоғамдық бірлестігінің төр­ағасы болып тағайындалады. Ал 1971 жыл­дың қараша айында білімін жетілдіру мақ­сатында Орта Азия әскери округінің Душанбе қаласындағы №61-452 әскери бөлімінде оқу оқиды. Кадр жетіспеушілігінен ізденіс жолына түскен П.Алдабергенов «Штаб қызметкері» мамандығымен қоса, «Прапорщик» әскери шенін алып шығады. Осылайша, өз білімін кә­сіби біліктілікпен ұштастырған ол әскери салаға табан тірейді. Тереңөзек аудандық әс­кери комиссариатының азаматтарды әскерге шақыру бөлімшесінің бастығы болып еңбек етеді. Осы қызметте табан аудармастан 26 жыл қажырлы еңбек етіп 1997 жылы құрметті зейнет демалысына шығады. Алайда өзіне жүктелген міндетті жоғары деңгейде атқарып, ел алғысына кенелген білікті маман зейнетке шықса да 2014 жылға дейін қорғаныс саласын­да жұмыс істеген.

1971 жылдан бастап Кеңес әскері қата­рында және ел егемендік алғаннан кейін Қа­зақстан Қарулы Күштері шебінде әскери борышын өтеген мыңдаған азаматтарды тіркеп, оларды әскери бөлімдерге бөліп, міндеттерін адал және қалтқысыз өтеуіне сүбелі үлес қосқан П.Алдабергенов қызмет еткен жылдары түрлі марапаттармен наградталған. «Қа­рулы Күштер қатарындағы мінсіз қызметі үшін» ІІІ дәрежелі медальмен 1980 жылы марапатталса, дәл осы медальдің ІІ дәрежелісі П.Алдабергеновке 1985 жылы берілген. Ал І дәрежелі медальді 1995 жылы омыра­уына таққан. «Әскери комиссариаттың құ­рыл­ғанына 80 жыл», «Қазақстан Рес­пуб­ликасының Қарулы күштеріне 20 жыл» мере­келік медальдарын иемденген. Сондай-ақ облыстың қоғамдық-саяси, әлеуметтік дамуына сіңірген еңбегі үшін облыс әкімі Б.Қуан­дықовтың қолынан «Қызылорда облысына 70 жыл» медалін алған. Адал қызмет етуді жұмысының басты арқауы еткен П.Алда­бергеновке республикалық «Отан» қоғамдық бірлестігі төрағасының 2007 жылы 26 шіл­дедегі бұйрығымен «Отан» РҚБ сіңірген ең­бегі үшін» төсбелгісі де табысталыпты. Әс­кери салада еңбек етумен қатар, қаһарман ерлердің Отан қорғау шебіндегі теңдессіз қайсарлығын жастарға насихаттаған Пайзрахман Бисенбіұлы ҚР Қорғаныс министрі М.Алтынбаевтың қолы қойылған «Құрмет Грамотасымен» марапатталғаны ұзақ жылдық еңбегінің өтелгені десек жарасады. Ол сондай-ақ зейнетке шықса да әскери киім киіп жүруге рұқсат берілген аудандағы бірден-бір ардагер еді.

Қарулы Күштер қатарына өмірін арнаған білікті маман қызмет еткен жылдары Тұрсынкүл Наурызбаева, Манат Өтепова, Мұрат Смайлов, Мейрамбек Дүржанов, Дастан Исабекұлы, Ға­лымжан Сейсенов секілді артынан ерген іні­лерін тәрбиелеп, олардың қызметте абырой тұғырына көтерілуіне өзіндік үлес қосқты. Аталған жандардың бірқатары өмірден ерте озғанымен аудандағы әскери саланың дамуында өшпес қолтаңбалары бар. Олардың ізін жалғаған мамандар бүгінде ауданның қорғаныс істері саласында жемісті еңбек етуде. Осы мақаланың жазылуына ұйытқы болған Дастан Смайловтың да аға буын өкілі туралы айтар естелігі көп.

– Әскери сала үшін қызмет етуге жаралған бір адам болса, ол біздің Пайзрахман аға еді. Нағыз тәртіптің, тазалықтың, тиянақтылықтың адамы болатын. Есте сақтау қабілеті мықты еді. Бүгінгі жұмысты ертеңгі қалдырмайтын. Бәріміздің ортақ ұстазымыз, жолбасшымыз болды. Мыңдаған азаматтың әскерге ат­тануына, елге келіп, қызмет атқаруына сеп­тігін тигізді. Осындай ардақты азамат тура­лы мақала жазылса деп ойладым. Бұл ұсы­нысқа қолдау көрсеткен аудандық газет ұжы­мына алғыс айтамын. Біз ауданымыздың да­муына айрықша үлес қосқан азаматтарды ұмытпауымыз қажет. Олардың еңбегін насихат­тау, дәріптеу, өскелең ұрпаққа таныстыру – бәріміздің ортақ міндетіміз, – дейді Дас­тан Смайлов.
Азаматтық болмысы бөлек Пайзрахман Би­сенбіұлы отбасында абыройлы әке, ардақты ата бола білді. 30 жыл денсаулық сақтау саласында еңбек етіп, бүгінде бейнетінің зейнетін көріп отырған Жәмилә Бақтыбаева екеуінен 3 ұл, 2 қыз тараған. Ұлдың үлкені Әділхан әке жолын қуып, әскери салада еңбек етсе, от­басындағы екінші ұл Уәлихан «Қазақстан темір жолы» АҚ Сырдария аудандық бөлімшесінде қызмет етті. Қыздан үлкені Алтынай шекара саласының қызметкері. Ал қара шаңырақтың иесі Нұрлан әулетке Шынар есімді келін тү­сіріп, бүгінде әке ошағының отын тұтатып отыр. Кенже қыздары Нұргүл Қызылорда қа­ласында денсаулық сақтау саласында еңбек етеді. Перзенттерінің бәрі аяқтанған. Абыройлы әулеттермен құдандалы. Бәрінің алдында «Алдабергеновтер әулеті» сыйлы, құрметті. Осы ұл-қыздардан бүгінде Пайзрахман аға мен Жәмилә апа немере шөбере сүйді.

Көзі тірісінде Пайзрахман Бисенбіұлымен сұқбаттасу барысында дана халқымыздың «Көргені көп көш бастар» деген сөзі ойға оралған еді. Бұл көпті ілгері бастау үшін ел­ге тұтқа болар, көкірек көзі ашық, ойы да, қимылы да өзгеден ерек жандарға арналып айтылған сөз болар. Мен сондай жандардың қатарында Қазақстан Қарулы Күштерінің ар­дагері П.Алдабергеновті қосар едім. Ол сонау кеңестік кезеңде аудан аумағында түрлі салада басшылық қызмет етті, ел дамуына үлес қосты. Тынымсыз еңбегімен құрметке бөленді. Қызмет барысында жақсы нәтижелерге қол жеткізгені де халық жадында. Сондықтан жұрт­шылық даңқты ардагерді ешқашан ұмыт­пайды.

Ақтөре ИБРАГИМҰЛЫ