Тұрақтылық дәлізі
Қазан айында инфляцияның 12,6%-ға дейін төмендеуі – реформалардың бейімделу кезеңін азаматтар мен бизнес үшін соққысыз өткізуге бағытталған Қазақстан Үкіметінің экономикалық шешімдерінің алғашқы айтарлықтай нәтижесі болды, деп хабарлайды Zakon.kz.Басқарылатын баяулау
Инфляцияны тұрақтандыруда тарифтік және отын сегментіндегі шаралар, салықтық амнистия және ішкі сұранысты қолдау басты рөл атқарды.
Соңғы бір жылда Қазақстан ауқымды экономикалық реформалар кезеңінен өтті: тарифтік саясат қайта қаралды, салық жүйесі жаңартылды, энергетика және отын нарығы ырықтандырылды. Қазанда алғаш рет бетбұрыс байқалды – инфляция 12,9%-дан 12,6%-ға дейін төмендеді.
Бұл 0,3 пайыздық тармаққа ғана төмендеу болып көрінгенімен, экономикалық үрдістің бағытын түсінуде айтарлықтай маңызды көрсеткіш. Төмендеуге ең үлкен үлесті тарифтік сектор қосты.
Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша, ақылы қызметтер бағасы ай ішінде 0,8%-ға төмендеп, жыл ішінде алғаш рет теріс динамика көрсетті. Бұл 16 қазаннан бастап енгізілген коммуналдық тарифтер мен отын бағасын өсіруге жарияланған мораторийдің тікелей нәтижесі.
Мұндай тәсіл өзіндік *«тұрақтылық дәлізіне»* айналды: мемлекет нарыққа қолмен араласқан жоқ, бірақ экономиканың бейімделуіне мүмкіндік беру үшін баға ауытқуларын уақытша шектеді.
Бұл реформаларды тоқтату емес, *басқарылатын баяулау* – азаматтарды шығындардың күрт өсуінен қорғап, бизнеске шығын құрылымын қайта бейімдеуге уақыт беретін қадам.
Тарифтер мен сенім: әлеуметтік тұрақтылық – кері шегінусіз*
Тарифтерді көтеруге жарияланған мораторий 2026 жылдың бірінші тоқсанының соңына дейін ұзартылды. Бұл шешім *«болжамдылықтың якоріне»* айналды – халық пен бизнес үшін мемлекет реформалардың бағытын бақылауда ұстап отырғанының маңызды белгісі.
Сонымен қатар, Үкімет коммуналдық инфрақұрылымды жаңғырту жұмыстарының тоқтамағанын бірнеше рет атап өтті. Табиғи монополиялардың шығындарын оңтайландыру тарифтерді ұстап тұруға, бірақ желілерді жаңартуға инвестицияны сақтауға мүмкіндік беріп отыр.
Қазіргі таңда бұл – әлеуметтік қорғау мен нарықтық тәртіп арасындағы теңгерімнің айқын үлгісі. Ұзақ мерзімде бұл инфляция тұрақтанғаннан кейін тарифтердің жылдық 5–6% шегінде басқарылатын өсіміне жағдай жасайды.
ЖЖМ мен азық-түлік нарығын бақылау
Пакеттегі маңызды шаралардың бірі – АИ-92 маркалы бензин мен дизель отынының бағасын өсіруге шектеу енгізу болды. ЖЖМ сегменті көлік пен азық-түлік логистикасындағы өзіндік құнның шамамен 20%-ын құрайды, сондықтан оның тұрақтануы нарықтағы жалпы баға деңгейіне тікелей әсер етеді.
Уақытша мораторий енгізу шығындардың өсуіне және соның салдарынан туындайтын инфляциялық әсерлерге жол бермеді.
Сонымен қатар, азық-түлік тұрақтандыру қорларын қаржыландыру екі есе арттырылып, ауыл шаруашылығы өндірушілерін қолдау кеңейтілді. Мұндай тәсіл тек бағаны «тежеп» қана қоймай, ішкі ұсынысты арттырып, отандық өнімдердің саудадағы үлесін көбейтеді. Осылайша азық-түлік қауіпсіздігінің жаңа логикасы қалыптасуда – шектеу арқылы емес, өндірісті кеңейту арқылы.
Салықтық жұмсақтық және бизнес сенімі
2026 жылдан бастап Қазақстан жаңа Салық кодексіне көшеді. Алайда үкімет микро және шағын бизнес субъектілері үшін жеңіл өтпелі кезең қарастырды. 2026 жылғы 1 сәуірге дейін мұндай компаниялар негізгі қарыздарын айыппұлдар мен өсімпұлсыз төлей алады, ал тексерулер мен камералдық бақылаулар тоқтатылады.
Бұл шешім сенім атмосферасын қалыптастырып, шағын кәсіп иелеріне «таза парақтан» бастауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, кәсіпкерлер үшін жеңілдетілген салық режимі сақталып, әкімшілік жүктеме азайып, өзін-өзі жұмыспен қамтуға ынталандыру артады.
Премьер-Министр Олжас Бектенов атап өткендей, үкіметтің басты бағыты – елдің экономикалық дамуының табысты көрсеткіші ретінде әрбір қазақстандықтың әл-ауқаты. Сенім мен сабақтастыққа негізделген бұл ұстаным жаңа экономикалық модельдің негізгі өзегіне айналып отыр.
Ипотека және сұранысты қолдау
Қазан айында үкімет жеңілдетілген ипотекалық бағдарламаларды да кеңейтті. «Наурыз» және «Наурыз-Жұмыскер» жобаларының қаржыландыру көлемі екі есеге артып, 500 млрд теңгеге жетті, ал «Әскери баспана» бағдарламасы қайта іске қосылды. Бұл құрылыс саласы үшін – жаңа тапсырыстар, отбасылар үшін – қолжетімді баспанаға сенім, ал экономика үшін – тұтынушылық сұранысты ынталандыру.
Инфляцияның 0,3 пайыздық тармаққа төмендеуі – алғашқы әсер ғана. Үкімет 2026 жылы инфляцияның 9–11% аралығына дейін төмендеуін күтуде.
Тарифтерді тежеу, отын мен азық-түлік нарығын бақылау, шағын және орта бизнесті қолдау – тапшылықсыз және күрт түзетулерсіз басқарылатын тұрақтандырудың негізін қалыптастыруда.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев бірнеше рет атап өткендей:
«Экономикалық реформалардың басты мақсаты – тек ЖІӨ өсімі емес, азаматтардың әл-ауқатын арттыру және болашақтың болжамдылығын қамтамасыз ету».
Қазан айындағы нәтижелер осы бағыттың тиімділігін айқын дәлелдеді.
Фото:zakon.kz
